O υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης σε άρθρο γνώμης στους Financial Times, παρουσιάζει την πορεία της Ελλάδας από το χείλος της χρεοκοπίας πριν 15 χρόνια, σε παράδειγμα, τώρα, δημοσιονομικής εξυγίανσης, θεσμικού εκσυγχρονισμού και ψηφιακού μετασχηματισμού.
Υποστηρίζει ότι η εμπειρία της χώρας αποδεικνύει πως η φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα μπορεί να μετατραπεί σε συγκεκριμένα, μετρήσιμα αποτελέσματα, όταν συνοδεύεται από συνέπεια και πολιτική βούληση. Την ίδια στιγμή, απευθύνει ένα σαφές μήνυμα στην Ευρώπη: η ήπειρος δεν υστερεί σε αναλύσεις και διαγνώσεις, αλλά σε συντονισμένη, ταχεία εφαρμογή. Η ελληνική περίπτωση, όπως την περιγράφει, αποτελεί απόδειξη ότι η αλλαγή είναι εφικτή ― και εντός ευρωπαϊκού πλαισίου.
Η πρόκληση της Ευρώπης και το μήνυμα του Κυριάκου Πιερρακάκη
Η Ευρώπη έχει περάσει χρόνια αναγνωρίζοντας τι πρέπει να γίνει, αλλά χωρίς να ενεργεί με την απαραίτητη ταχύτητα. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, προειδοποίησε πέρυσι ότι χωρίς βαθύτερη ενοποίηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση κινδυνεύει με στασιμότητα. Μία από τις βασικές του συστάσεις είναι η ανάγκη να επιτραπεί στο κεφάλαιο να κινείται μεταξύ των κρατών-μελών με μεγαλύτερη ευκολία και σαφή στόχο, αναφέρει ο Κυριάκος Πιερρακάκης στους FT.
Η σημερινή πρόκληση της Ευρώπης δεν είναι η έλλειψη ανάλυσης, αλλά η έλλειψη συντονισμένης εκτέλεσης. Η Ευρωζώνη έχει πλέον ανάγκη να μεταφράσει τις κοινές προτεραιότητες σε κοινά αποτελέσματα.
Πώς η Ελλάδα μετέτρεψε τη φιλοδοξία σε πράξη
Η εμπειρία της Ελλάδας δείχνει πώς η φιλοδοξία μπορεί να μετατραπεί σε συγκεκριμένη εφαρμογή. Την τελευταία δεκαετία, η χώρα μετέτρεψε τη διατηρήσιμη μεταρρύθμιση σε διατηρήσιμη αξιοπιστία.
Το 2024, η Ελλάδα κατέγραψε ένα από τα ισχυρότερα πρωτογενή πλεονάσματα στην Ευρώπη (σχεδόν 4,8% του ΑΕΠ), διατηρώντας ταυτόχρονα ρυθμό ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Μόνο έξι από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ εμφάνισαν πέρυσι δημοσιονομικά πλεονάσματα, και τέσσερα από αυτά, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, είχαν υπαχθεί σε προγράμματα του ΔΝΤ τα τελευταία 15 χρόνια, σύμφωνα με τον ΥΠΕΘΟ.
Στην περίπτωσή μας, μια χώρα που κάποτε θεωρούνταν «προβληματικό παιδί» της Ευρωζώνης, σήμερα δανείζεται στις διεθνείς αγορές με χαμηλότερες αποδόσεις από άλλες χώρες της ΕΕ – μια αντιστροφή που ελάχιστοι θα προέβλεπαν πριν από μία δεκαετία.
Δημόσιο χρέος, ανάπτυξη και η νέα εικόνα της Ελλάδας
Ο πρόσφατος προϋπολογισμός που κατατέθηκε στο ελληνικό κοινοβούλιο προβλέπει ανάπτυξη 2,4% το 2026, με το δημόσιο χρέος να αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από το 140% του ΑΕΠ. Πριν από το 2030, το ελληνικό δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ, σηματοδοτώντας μια αποφασιστική και συμβολική ρήξη με το παρελθόν.
Η βελτίωση αυτή αντανακλά τη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων, την ισχυρότερη ονομαστική ανάπτυξη και την πρόωρη αποπληρωμή παλαιότερων επίσημων δανείων, υπογραμμίζει ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός ως μοχλός ανάπτυξης
Η δημοσιονομική εξυγίανση συνοδεύτηκε από βαθύ εκσυγχρονισμό του κράτους. Πριν από μία δεκαετία, οι πολίτες περίμεναν σε ουρές σε δημόσιες υπηρεσίες· σήμερα, περισσότερες από 2.000 υπηρεσίες είναι διαθέσιμες μέσω της ψηφιακής πύλης gov.gr, η οποία έχει πυροδοτήσει δισεκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές στον δημόσιο τομέα. Από τις φορολογικές δηλώσεις έως τις εγγραφές εταιρειών, διαδικασίες που χρειάζονταν ημέρες πλέον ολοκληρώνονται σε λίγα λεπτά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατάσσει πλέον την Ελλάδα ανάμεσα στις ταχύτερα εξελισσόμενες ψηφιακά χώρες της Ευρώπης, προσθέτει ο υπ. Οικονομικών στο άρθρο του στους FT.
Η συζήτηση για την ψηφιακή ταυτότητα συνεχίζεται σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα, η μετάβαση αυτή υλοποιήθηκε επειδή κατανοούμε ότι οι ψηφιακές ταυτότητες μειώνουν την απάτη, επιταχύνουν τις συναλλαγές, επιτρέπουν ασφαλή πρόσβαση σε υπηρεσίες και ενισχύουν τη χρηματοοικονομική ένταξη. Από το 2022, οι πολίτες φέρουν ψηφιακές ταυτότητες και άδειες οδήγησης στα κινητά τους τηλέφωνα και τις χρησιμοποιούν για συναλλαγές που απαιτούν απόδειξη ταυτότητας.
Η αξιοπιστία έναντι των αγορών και των πολιτών ενισχύεται όταν οι άνθρωποι βιώνουν στην καθημερινότητά τους την αποτελεσματικότητα των δημόσιων θεσμών. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει εξελιχθεί σε δομική μηχανή ανάπτυξης και αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Ο ρυθμός της τεχνολογικής αλλαγής σημαίνει ότι η παραγωγικότητα, ο ανταγωνισμός και η ψηφιακή ανθεκτικότητα πρέπει να καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη σκέφτεται και λαμβάνει συλλογικές αποφάσεις για το οικονομικό της μέλλον, σύμφωνα με τον Κυριάκο Πιερρακάκη.
Αγορές κεφαλαίου, διασυνοριακές κινήσεις και το ελληνικό παράδειγμα
Οι ίδιες δυνάμεις που αναδιαμορφώνουν την παραγωγικότητα και τον ανταγωνισμό, μετασχηματίζουν και το χρηματοοικονομικό τοπίο της Ευρώπης. Εδώ και χρόνια, η Ευρώπη συζητά την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς, που θα εμβαθύνει την ολοκλήρωση των αγορών κεφαλαίου και θα ενισχύσει τις τέσσερις ελευθερίες: αγαθά, υπηρεσίες, ανθρώπους και κεφάλαιο. Όμως, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτείται τόσο θεσμική αλλαγή όσο και αλλαγή νοοτροπίας. Μια ένωση αποταμιεύσεων και επενδύσεων δεν θα προκύψει μόνο από δηλώσεις, οδηγίες και κανονισμούς. Χρειάζεται να αποδειχθεί στην πράξη η βούληση για την ενίσχυση της διασυνοριακής οικονομικής δραστηριότητας και τη δημιουργία ευρωπαϊκών «πρωταθλητών».
Η εμπειρία της Ελλάδας προσφέρει ένα πρακτικό παράδειγμα, σημειώνει ο ΥΠΕΘΟ. Τους τελευταίους μήνες, υπήρξε ένα κύμα διασυνοριακών συγχωνεύσεων και εξαγορών στον τραπεζικό και χρηματοοικονομικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της εξαγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών από την Euronext και της επένδυσης της UniCredit στην Alpha Bank.
Οι προκλήσεις που παραμένουν μπροστά
Παρά την πρόοδο, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εγχώριες προκλήσεις. Πρέπει να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις ώστε να ανασυγκροτήσει το κεφαλαιακό της απόθεμα. Οι εξαγωγές, αν και αυξάνονται, εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ σε σύγκριση με παρόμοιες οικονομίες. Η παραγωγικότητα και οι πραγματικοί μισθοί πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνονται για να διατηρηθεί η σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό πυρήνα.
Παράλληλα, οι δημογραφικές πιέσεις απαιτούν τολμηρές, φιλικές προς την οικογένεια οικονομικές πολιτικές ώστε να στηριχθεί η συμμετοχή στην αγορά εργασίας και η βάση ταλέντου που θεμελιώνει τη μελλοντική ανάπτυξη, τονίζει ο Κ. Πιερρακάκης. Η πρόσφατη φορολογική μεταρρύθμιση αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της Ελλάδας στην αντιμετώπιση της δημογραφικής συρρίκνωσης, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής κατάργησης των φόρων ακίνητης περιουσίας για την κύρια κατοικία σε μικρές κοινότητες – ένα μέτρο σχεδιασμένο για να ελαφρύνει τα νέα νοικοκυριά και να αναζωογονήσει τις αγροτικές περιοχές.
Η ελληνική περίπτωση δεν αποτελεί πλέον μια προειδοποιητική ιστορία, αλλά μια μελέτη περίπτωσης μεταμόρφωσης, τονίζει. Το μεγαλύτερο «εξαγώγιμο προϊόν» της χώρας σήμερα δεν είναι απλώς η ανάπτυξη, αλλά η απόδειξη ότι η αλλαγή είναι εφικτή – και παραμένει εντός της εμβέλειας ολόκληρης της Ευρώπης.
