Η σύμβαση παραχώρησης ενός από τα μεγαλύτερα οδικά έργα που θα εκτελεστούν στην Ευρώπη, θα υπογραφεί την επόμενη εβδομάδα. Πρόκειται για την παραχώρηση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, (συμπεριλαμβανομένης της προαίρεσης τμήμα Κίσσαμος – Χανιά) συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, η οποία θα περάσει επίσημα στον ανάδοχο, τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, υπό την παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η διάρκεια της παραχώρησης είναι 35 έτη, εκ των οποίων έως και πέντε έτη προβλέπονται για τη φάση των μελετών και των κατασκευών. Το συνολικό μήκος του τμήματος Χανιά – Ηράκλειο ανέρχεται σε 187 χιλιόμετρα. Tο υπό προαίρεση τμήμα Κίσσαμος – Χανιά είναι συνολικού μήκους 30 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση, η χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου για το βασικό τμήμα Χανιά – Ηράκλειο ανέρχεται σε 693 εκατομμύρια ευρώ και θα καταβληθεί κατά την περίοδο μελετών και κατασκευών. Αντίστοιχα, για το υπό προαίρεση τμήμα Κίσσαμος – Χανιά, η χρηματοδοτική συμβολή ορίζεται σε 99 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά, η συμβολή του Δημοσίου διαμορφώνεται στα 792 εκατομμύρια ευρώ.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι με βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ) χωρίζεται σε δύο άλλα επιμέρους τμήματα, τα οποία κατασκευάζονται με διαφορετικά χρηματοδοτικά μοντέλα και διαφορετικούς ρυθμούς το καθένα.
Το δεύτερο τμήμα του ΒΟΑΚ, μήκους 22,5 χιλιομέτρων, αφορά το έργο Χερσόνησος – Νεάπολη, το οποίο υλοποιείται μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ανάδοχος είναι η κοινοπραξία των εταιρειών ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη αφορά στη σύνθεση της κοινοπραξίας, καθώς μετά την εξαγορά της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις από τον Όμιλο AKTOR, το συνολικό ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου φτάνει πλέον το 45%, αναδιαμορφώνοντας τις ισορροπίες στο σχήμα υλοποίησης του έργου.
Το τρίτο και μικρότερο τμήμα του ΒΟΑΚ αφορά το έργο Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, μήκους 14,5 χιλιομέτρων, το οποίο κατασκευάζεται ως δημόσιο έργο από την AKTOR.
Με την προσθήκη και του υπό προαίρεση τμήματος Κίσσαμος – Χανιά, μήκους 30 χιλιομέτρων, ο νέος αυτοκινητόδρομος πρόκειται να διατρέχει σχεδόν ολόκληρη την Κρήτη -από τα δυτικά έως τον Άγιο Νικόλαο- με μοναδική εξαίρεση την περιοχή της Σητείας, η οποία παραμένει επί του παρόντος εκτός σχεδιασμού.
Πρόθεση, ωστόσο, της κυβέρνησης είναι ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης (ΒΟΑΚ) να επεκταθεί μελλοντικά και προς την ανατολική πλευρά του νησιού, η οποία αυτήν τη στιγμή εμφανίζει τη χαμηλότερη τουριστική και οικονομική ανάπτυξη.
Τα τρία «αγκάθια» στην κατασκευή του ΒΟΑΚ
Θα πρέπει να τονιστεί ότι το έργο του ΒΟΑΚ βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με τις χρόνιες παθογένειες που χαρακτηρίζουν τα μεγάλα έργα υποδομής στην Ελλάδα. Καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, εμπλοκές με τις μετατοπίσεις δικτύων κοινής ωφέλειας και σημαντικές ενστάσεις από πλευράς Τοπικής Αυτοδιοίκησης θέτουν προσκόμματα στην ομαλή υλοποίηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν άλλωστε οι προσφυγές που έχουν καταθέσει οι Δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου κατά των περιβαλλοντικών όρων του έργου, ζητώντας αλλαγές σε κόμβους και τροποποιήσεις στη χάραξη του οδικού άξονα.
Σημειώνεται ότι η κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί το νησί εδώ και πέντε δεκαετίες, έχοντας ταυτιστεί κυρίως με την ανάγκη ενίσχυσης της οδικής ασφάλειας σε μια περιοχή με έντονη τουριστική κίνηση αλλά και βαρύ απολογισμό σε τροχαία δυστυχήματα κάθε χρόνο.
Αν και ένα μέρος του έργου υλοποιήθηκε την περίοδο της χούντας, η υποδομή που κατασκευάστηκε, απείχε σημαντικά από τα πρότυπα ενός σύγχρονου αυτοκινητόδρομου, παρά το γεγονός ότι εξυπηρετούσε -και συνεχίζει να εξυπηρετεί- τουλάχιστον πέντε μεγάλους δήμους της Κρήτης.
Για δεκαετίες η κατασκευή ενός ολοκληρωμένου και ασφαλούς οδικού άξονα παρέμενε απλώς μια υπόσχεση. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις επανέφεραν κατά καιρούς το θέμα στο προσκήνιο, χωρίς όμως ουσιαστικό σχεδιασμό ή την απαιτούμενη χρηματοδότηση που θα μπορούσε να θέσει το έργο σε απόλυτη προτεραιότητα για το νησί και τους κατοίκους του. Στην παρούσα φάση αυτό φαίνεται πως αλλάζει και η κατασκευή αυτού του μεγάλου έργου μπαίνει στις… ράγες.
