Μια σειρά από ναυτιλιακές εταιρείες, μεσίτες και αναλυτές προειδοποιούν για κινδύνους σε βασικές θαλάσσιες οδούς στη Μέση Ανατολή μετά τα σφοδρά πλήγματα του Ισραήλ στο Ιράν, που συνιστούν σημαντική κλιμάκωση, σε μια περιοχή ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου, αλλά και για το εμπόριο.
Στο στόχαστρο του Ισραήλ μεταξύ άλλων βρέθηκαν πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Τεχεράνη, με το Ιράν να έχει ήδη απειλήσει ότι το Ισραήλ θα πληρώσει «πολύ βαρύ τίμημα». Άλλωστε η Τεχεράνη εδώ και ώρες εκτόξευσε 100 drones, με το Ισραήλ να βρίσκεται σε φάση αναχαίτισης.
Ναυτιλιακές εταιρείες με έδρα το Τόκιο, όπως οι Nippon Yusen, Mitsui OSK Lines και Kawasaki Kisen Kaisha, είναι από τις πρώτες που ζήτησαν από τα πλοία τους να επιδείξουν προσοχή μετά τα πλήγματα. Αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες, καθώς οι επιθέσεις στρέφουν την προσοχή στα στενά περάσματα της περιοχής για το πετρέλαιο και το εμπόριο εμπορευματοκιβωτίων.
Οι επενδυτές στις κεφαλαιαγορές ήδη ποντάρουν στη θετική επίδραση των υψηλότερων τιμών για τις ναυτιλιακές εταιρείες, με μετοχές όπως αυτές των Cosco και China Merchants Energy Shipping να σημειώνουν άνοδο στην Ασία. Οι ναύλοι δεξαμενόπλοιων, ειδικά, βρίσκονται σε υποτονικά επίπεδα, λόγω της εξασθενημένης παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας.
«Η απειλή πολέμου στη Μέση Ανατολή είναι σημαντικός παράγοντας για τα ναύλα», δήλωσε ο Anoop Singh, επικεφαλής έρευνας ναυτιλίας στην Oil Brokerage, αναφερόμενος στα πετρελαιοφόρα. «Προς το παρόν, πρόκειται για ένα ασφάλιστρο κινδύνου — οι πλοιοκτήτες θα διστάσουν να στείλουν πλοία στον Περσικό Κόλπο υπό κανονικές συνθήκες».
Οι κρίσιμες θαλάσσιες δίοδοι που απειλούνται από τη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ
Ορισμένες από τις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς παγκοσμίως βρίσκονται στη Μέση Ανατολή — σημεία από όπου δεξαμενόπλοια φορτώνουν εμπορεύματα, για να τα παραδώσουν σε βασικούς αγοραστές στην Ασία και την Ευρώπη ή όπου πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων διέρχονται για να μεταφέρουν αγαθά σε καταναλωτές και των δύο ηπείρων.
Για παράδειγμα, τα Στενά του Ορμούζ, ένας στενός θαλάσσιος διάδρομος, όπου το Ιράν ασκεί υπερβολική επιρροή, διαχειρίζεται περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου και αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους ανησυχίας. Άλλος ένας είναι η Ερυθρά Θάλασσα, η οποία πλαισιώνεται από τη Διώρυγα του Σουέζ και το στενό του Μπαμπ ελ-Μαντέμπ, που είναι ζωτικής σημασίας για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και έχει γίνει στόχος επιθέσεων από τους Χούθι, οι οποίοι χρηματοδοτούνται από την Τεχεράνη.
© Bloomberg
Την Πέμπτη, ο δείκτης ναύλων για δεξαμενόπλοια πολύ μεγάλου μεγέθους (VLCC) σε βασική διαδρομή μεταξύ Μέσης Ανατολής και Κίνας άγγιξε το χαμηλότερο σημείο του από τις αρχές Ιανουαρίου, λόγω υποτονικής οικονομικής δραστηριότητας και έλλειψης εξαγωγών πετρελαίου από προμηθευτές. Πλέον, η ένταση που εντείνεται στην περιοχή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εγκλωβισμό πλοίων ή αποκλεισμό τους από την εξυπηρέτηση εμπορικών διαδρομών που διέρχονται από την περιοχή, σημειώνει το Bloomberg.
Σύμφωνα με τον Σινγκ της Oil Brokerage, τουλάχιστον το 10% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων VLCC -περίπου 90 πλοία- βρίσκονται ανά πάσα στιγμή στον Περσικό Κόλπο, με περίπου 20 από αυτά να διαπλέουν καθημερινά τα Στενά του Ορμούζ.
Δυσοίωνο σενάριο για άλμα έως και 20 δολάρια στο πετρέλαιο
Ο αναλυτής της Rystad Energy A/S, Χόρχε Λεόν, εκτίμησε ότι αν το Ιράν διαταράξει τις ροές πετρελαίου μέσω των Στενών, σε συνδυασμό με ενέργειες όπως η στοχοποίηση περιφερειακών πετρελαϊκών υποδομών ή επιθέσεις σε αμερικανικά στρατιωτικά σημεία, η αντίδραση της αγοράς θα μπορούσε να είναι «σοβαρή», με τις τιμές να αυξάνονται κατά 20 δολάρια ή και περισσότερο.
Οι πληγές της Παρασκευής αναμένεται να ωφελήσουν τις βοηθητικές υπηρεσίες που διασφαλίζουν την ασφαλή διέλευση των πλοίων από την περιοχή. Επίσης, οι τιμές στα bulk carriers (πλοία χύδην φορτίου) θα αυξηθούν, καθώς η Μέση Ανατολή συμβάλλει σε πάνω από το 10% του παγκόσμιου εμπορίου ξηρού χύδην φορτίου, το οποίο αφορά μη συσκευασμένα εμπορεύματα όπως μεταλλεύματα και ορυκτά, σύμφωνα με τον Τζαγέντου Κρίσνα, διευθυντή της Drewry Maritime Services.
«Το επιπλέον ασφάλιστρο πολεμικού κινδύνου θα εκτοξευθεί ξαφνικά για πλοία από και προς τη Μέση Ανατολή», δήλωσε ο Τζαγέντου Κρίσνα. «Χρειάζεται χρόνος για να επαναπροσαρμοστεί η εφοδιαστική αλυσίδα».
Καμπανάκι για τα πλοία
Σε ένδειξη του πόσο γρήγορα έχει γίνει κρίσιμη η κατάσταση για τις ναυτιλιακές εταιρείες, τουλάχιστον δύο εταιρείες διαχείρισης κρίσεων και ασφάλειας προειδοποιούν τα εμπορικά πλοία που εισέρχονται στην περιοχή να λάβουν επιπλέον προφυλάξεις ή ακόμη και να την αποφύγουν εντελώς.
Μία εξ αυτών αναφέρει ότι πλοία που πλέουν στα ύδατα γύρω από το Ισραήλ, το Ιράν, τη Συρία, την Αίγυπτο, την Κύπρο ή τη Διώρυγα του Σουέζ θα πρέπει να πραγματοποιούν ασκήσεις έκτακτης ανάγκης, να διατηρούν συνεχώς επικοινωνία με κάποια ξένη αποστολή ή τοπικές στρατιωτικές αρχές, και να αποφεύγουν την παρουσία προσωπικού στα καταστρώματα κατά τη διέλευση, σύμφωνα με προειδοποίηση της EOS Risk Group που είδε το Bloomberg. Η EOS Risk Group δεν απάντησε άμεσα σε ερωτήματα.
Άλλη προειδοποίηση — από τη ναυτιλιακή εταιρεία ασφαλείας Ambrey, επίσης σύμφωνα με το Bloomberg — αναφέρει ότι τα πλοία πρέπει να ελέγχουν προσεκτικά τυχόν συνδέσεις με ισραηλινές εταιρείες ή πρόσωπα και να αλλάξουν πορεία αν χρειαστεί, ενόψει ανησυχιών του Ισραήλ ότι το Ιράν ενδέχεται να προχωρήσει σε αντίποινα. Η Ambrey επίσης δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχολιασμό.
