«Ήμουν ξεκάθαρη σε αυτό, ότι δεν θέλω το Grexit. Ήξερα ότι αυτή μου η θέση θα δημιουργούσε εντάσεις ανάμεσα σε μένα και τον Σόιμπλε. Γνωρίζοντας ότι ο Σόιμπλε ήθελε εκτός την Ελλάδα, είχα πει ελάτε μαζί μου στις Βρυξέλλες, και τηλεφωνούσα κάθε 2 ώρες στον Σόιμπλε και τον ενημέρωνα», ανέφερε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ σε συνέντευξη που μεταδίδει το live blog της «Καθημερινής».
Ο Ντράγκι, ως πρόεδρος της ΕΚΤ, «δημιούργησε το Μπαζούκα» και είπε το whatever it takes. Το έκανε μόνος του.
Μου έλεγαν «είσαι τρελή» που επιμένεις για το κούρεμα
«Ήμουν υπέρ του κουρέματος του χρέους, και ο Σόιμπλε. Ο Τρισέ και ο Σαρκοζί ήταν αντίθετοι, θεωρούσαν ότι με το κούρεμα θα χάσει ο κόσμος την εμπιστοσύνη του στο ευρώ».
Πίστευα ότι θα πρέπει να αποφορτίσουμε την Ελλάδα από το βάρος, αλλά και οι άλλοι είχαν καλά επιχειρήματα. Για αυτό και πήγαμε σε μία εθελοντική διαδικασία. Τότε ήταν παρακινδυνευμένη διαδικασία. Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που επιμένεις για το κούρεμα».
«Ενημέρωνα τον Σόιμπλε κάθε 2 ώρες»
Ερωτηθείσα η Μέρκελ για το Grexit αφηγήθηκε μία ιστορία από το παρελθόν, κατά την περίοδο Κολ, στην οποία υπήρχε σκεπτικισμός. Το ευρώ είναι ένα κοινό νόμισμα μεν, αλλά είναι κάτι παραπάνω από ένα νόμισμα.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει διακυμάνσεις στις ισοτιμίες έλεγε ο Σόιμπλε, εγώ είπα όχι, είμαστε μία ένωση, έχουμε αναλάβει ευθύνες, δεν πρέπει να κάνουμε πισωγυρίσματα. Το 2011 έπρεπε να κάνουμε ό,τι περνάει από τα χέρια μας. Αν η Ελλάδα δεν έμενε στη ζώνη του ευρώ, θα έπρεπε οι Έλληνες πολίτες να το πουν, όχι εμείς.
Ήμουν ξεκάθαρη σε αυτό, ότι δεν θέλω το Grexit. Ήξερα ότι αυτή μου η θέση θα δημιουργούσε εντάσεις ανάμεσα σε μένα και τον Σόιμπλε. Γνωρίζοντας ότι ο Σόιμπλε ήθελε εκτός ΕΕ την Ελλάδα, είχα πει ελάτε μαζί μου στις Βρυξέλλες, και τηλεφωνούσα κάθε 2 ώρες στον Σόιμπλε και τον ενημέρωνα.
Για την πρόταση Παπανδρέου του 2011 για δημοψήφισμα η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε «ήμασταν αντίθετοι, καθώς δεν θα ξέραμε πώς θα αντιμετωπίσουμε μία έξοδο της Ελλάδας» και αποκάλυψε ότι την επόμενη ημέρα η πρόταση απορρίφθηκε. Όπως σχολίασε «ήταν η καλύτερη δυνατή απόφαση».
«Θα έπρεπε να μπει κανείς σε σωστή τροχιά. Αυτή ήταν η άποψή μου. Πολλές φορές έκανα εγώ τον “κακό αστυνομικό”, αλλά έπρεπε να επανέλθουμε σε μια εξισορρόπηση των οικονομικών στην Ελλάδα».
«Γνωρίζαμε για την κριτική και την αντιδημοφιλία που είχα στην Ελλάδα. Είχα ασχοληθεί εντατικά με την υπόθεση της Ελλάδας κι αυτό ήταν καλό γιατί αλλάξαν πολλά ζητήματα, οι δήμοι και οι κοινότητες, ή το ζήτημα το κτηματολογίου. Όλα αυτά μπορεί να μην ήταν ευχάριστα, αλλά το κράτος έπρεπε να έχει έσοδα από τους φόρους, έτσι έχουν τα πράγματα, τι να κάνουμε. Ήμουν πολύ καλά ενημερωμένη».
«Ήξερα επίσης ότι κάτι έπρεπε να κάνουμε για να ηρεμήσουν τα πράγματα».
Η πρώτη συνάντηση με Τσίπρα και η τέχνη της πολιτικής
Η πρώτη μου φορά που συνάντησα τον Τσίπρα δεν ήταν τόσο εντυπωσιακή γιατί τον είδα στις Βρυξέλλες. Μετά συναντηθήκαμε στο Βερολίνο. Ήμουν μπροστά στην καγκελαρία και τον περίμενα, κι αντί να έρθει πήγε και είδε κάτι διαδηλωτές πίσω από την καγκελαρία. Άκουσε τη Διεθνή μαζί τους. Εγώ περίμενα με τους συμβούλους μου και τους φωτογράφους.
Όταν ήρθε, τον ρώτησα τι ακριβώς έκανε και με χαμόγελο μου είπε: Πρέπει κανείς να ασχοληθεί και με τους οπαδούς του. Είπα, δεν έχει άδικο.
Ήρθαμε κοντά σταδιακά, εγώ ας πούμε είμαι από ένα κόμμα που είναι υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, αυτός είναι από ένα κόμμα που θεωρεί τις ιδιωτικοποιήσεις του διαβόλου.
Η τέχνη στην πολιτική είναι, έχεις 2 θέσεις και ξέρεις ότι δεν θα συγκεραστούν πότε, άρα η τέχνη ήταν να διαμορφώσεις μια κοινή θέση. Είναι σημαντικό να ακούς τον άλλο, και θεωρώ σημαντικό ότι ο Τσίπρας ήταν ειλικρινής, δεν προσπάθησε να με παραπλανήσει. Στην πρώτη συνάντηση συμφωνήσαμε για τη διαδικασία, πώς θα κινηθούμε στην πορεία.
Και οι 2 είχαμε τη βούληση να δουλέψουμε πάνω στη δύσκολη υπόθεση, εγώ δεν ήθελα να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ, κι αυτός δεν ήθελε μνημόνιο.
Ήταν το πιο αιφνιδιαστικό τηλεφώνημα της πολιτικής μου καριέρας η κλήση με την οποία ενημερώθηκα για το δημοψήφισμα.
Περιέγραψε τη συνάντηση στο συμβούλιο αρχηγών πριν την απόφαση του δημοψηφίσματος. Και τότε ο Τσίπρας ήταν σιωπηλός, κι έτσι αποφάσισαν να μιλήσουν τηλεφωνικά. Σε αυτή την κλήση την ενημέρωσε για το δημοψήφισμα. Όταν τον ρώτησα ποια θα είναι η σύστασή σας, είπε «όχι». Εκεί έχασα τη φωνή μου. Κι ο Ολάντ με ρώτησε: «Και τώρα;»
Αν ήταν «όχι», είπαμε ότι αυτό σημαίνει έξοδος από το ευρώ, η Ελλάδα δεν συμφώνησε και εμείς είπαμε ότι μια δημοκρατία δεν μπορεί να αποφασίσει για όλους τους άλλους.
«Έβαλα τα κλάματα, βίωσα μεγάλη πίεση»
Ο Ομπάμα δεν γνώριζε καλά το νομικό κομμάτι, τους στόχους της ΕΚΤ. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει άλλες ευθύνες. Ο Ομπάμα δεν τα γνώριζε όλα, κάποια στιγμή έβαλα τα κλάματα, μου είχε ασκηθεί πίεση.
Ήθελε να πούμε στην ΕΚΤ να δώσει περισσότερο ρευστό. Μου έλεγαν οι σύμβουλοί μου ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο, δεν θα γινόταν καν δεκτό από τα γερμανικά δικαστήρια κι αυτό το είχα πει στον Ομπάμα.
Στην G20 μου φέρθηκαν «σαν άρρωστο άλογο». Είχα συνεχώς την αίσθηση ότι ήμουν λίγο βραδύνους γιατί δεν μπορώ να αντιληφθώ τι μου λένε.
«Υπάρχουν εργατικοί και οκνηροί παντού»
Το ερώτημα ήταν τότε αν θα μπορεί η Ευρώπη να τα βγάλει πέρα μόνη της, αυτή ήταν η βασική μου απορία. Επίσης λαμβάναμε στοιχεία που δεν ήταν σωστά, άρα δεν ξέραμε πώς θα προχωρήσουμε. Ήξερα ότι το ΔΝΤ είναι σκληρό και ανεξάρτητο. Η Ελλάδα είχε ήδη ζητήσει τη βοήθεια από το ΔΝΤ, πρόταση που είχε απορριφθεί.
Η Ελλάδα είχε μπροστά της έναν πολύ δύσκολο δρόμο, αυτό το γνώριζα.
Έχω σπουδάσει φυσική, ξέρω από αριθμούς. Ήξερα ότι δεν αρκούσαν κάποια εκατομμύρια. Έπρεπε ως καγκελάριος να έχω τη νομική βάση για να στηρίξω στη γερμανική Βουλή το πρόγραμμα. Ανησυχούσαμε και για τις τράπεζες, η κατάσταση ήταν όντως δύσκολη.
Ήξερα ότι υπήρχαν ατασθαλίες, ακόμα και από γερμανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν οι Έλληνες ή οι Γερμανοί. Υπάρχουν εργατικοί και οκνηροί παντού.
«Δεν περίμενα ότι θα είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα»
Η Ελλάδα ήταν και είναι μέλος της Ε.Ε. και ως καγκελάριος και παλαιότερα συνεργαζόμουν με τους Έλληνες, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ζούσαμε τέτοια κρίση.
Προερχόμενη από την Ανατολική Γερμανία, πίστευα στην κοινωνική οικονομία, στο γερμανικό θαύμα.
Στην οικονομική κρίση της Ελλάδας, δεν περίμενα ότι οι Έλληνες εταίροι μου είχαν να αντιμετωπίσουν τέτοιο πρόβλημα. Και για το προσφυγικό μπορώ να πω ότι δεν περίμενα ότι θα ήταν τόσο μεγάλο το κοινό μας πρόβλημα.
Τον Φεβρουάριο του 2010 ξεκαθαρίστηκε ότι το πρόβλημα ήταν όντως μεγάλο.
Περιέγραψε τις πρώτες συναντήσεις που είχε αφού έγινε γνωστό ότι η Ελλάδα έχει πρόβλημα. «Μου είπαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα» και επικαλέστηκε τη «ρήτρα μη διάσωσης» που υπήρχε στο ευρώ, άρα «δεν μπορούσα να δώσω χρήματα».
Ρώτησα τον Γιώργο Παπανδρέου, «εσύ τι θες;» και μου απάντησε: «Τίποτα». Στη συνεδρίαση ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν σιωπηρός, συζητούσαμε έντονα και εγώ έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι «δεν μπορώ να δώσω χρήματα». Ο Ρομπέι διέκοψε τη συνεδρίαση και έγραψε μερικές φράσεις, η Ελλάδα θα κάνει όσα πρέπει, θα στηρίξουμε και το ευρώ είναι το κοινό μας νόμισμα.
