Από την περασμένη Κυριακή, η Έλσα Κουκουμέρια, τέταρτη γενιά αρτοποιός και δυναμική συνδικαλίστρια του κλάδου για 25 χρόνια, είναι η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος, παίρνοντας τα ηνία της ΟΑΕ από τον Μιχάλη Μούσιο, ο οποίος αποχώρησε έπειτα από είκοσι έτη προσφοράς από τη θέση του προέδρου.
Πρόεδρος έως και σήμερα του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης και μέλος ΔΣ του ΒΕΘ, η Έλσα Κουκουμέρια δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, γιατί πέρα από τη σθεναρή υπεράσπιση των αιτημάτων του κλάδου, έχει στηρίξει κάθε πρωτοπόρα ιδέα εκσυγχρονισμού του ελληνικού αρτοποιείου, του φούρνου, που είναι στον πυρήνα της κάθε ελληνικής γειτονιάς. Η Έλσα έχει «βάλει πλάτη» στην ΑΡΤΟΖΥΜΑ, ήταν πρωτεργάτης και κριτής του Παγκόσμιου Διαγωνισμού Αρτοποιίας, έχει αγωνιστεί για να αναγνωριστεί ως προϊόν ΠΓΕ το Κουλούρι Θεσσαλονίκης, έχει αποδείξει ότι η ισχύς βρίσκεται εν τη ενώσει, κτίζοντας την εξαιρετική συνεργασία της ΟΑΕ με την Ομοσπονδία Ζαχαροπλαστών, την ΟΕΖΕ.
Μόνη γυναίκα στο 11μελές προεδρείο της ΟΑΕ, αλλά με δύο άξιες συναδέλφους στο 35μελές ΔΣ της Ομοσπονδίας, τις Μαρία Κόγια και Ιωάννα Βανίλα, δεν αντιμετωπίζει τη φύση της ως «Καρέτα Καρέτα», όπως χαρακτηριστικά λέει, ενώ αναγνωρίζει πως όσο η γυναίκα αποτελεί ποσόστωση, αυτό θα αποτελεί πρόβλημα.
Το powergame.gr συνάντησε την Έλσα Κουκουμέρια εκεί που βρίσκεται κάθε πρωί, αξημέρωτα, στον οικογενειακό φούρνο, στον αριθμό 50 της Μικράς Ασίας, στην Κάτω Τούμπα, εκεί που από το 1922 βρίσκεται η οικογενειακή επιχείρηση που έστησε αρχικά ο προπάππους της, όταν ήρθε πρόσφυγας από το Ικόνιο στη Θεσσαλονίκη.
Φούρνος Κουκουμέρια © Powergame.gr
«Οι παππούδες του πατέρα μου ήρθαν στην Τούμπα, μία πολύπαθη προσφυγούπολη, κι άνοιξαν τον πρώτο φούρνο εδώ κοντά, στην οδό Βρυούλων. Σήμερα στην επιχείρηση είμαστε η τέταρτη γενιά, εγώ και ο αδελφός μου, Δημήτρης, ενώ ακολουθεί η πέμπτη γενιά, ο γιος μου, Θανάσης», είπε η Έλσα Κουκουμέρια, σκιαγραφώντας μέσα από την ιστορία της οικογένειάς της και την ιστορία μιας από τις πολυάνθρωπες και δυναμικότερες περιοχές της Θεσσαλονίκης.
Η συνδικαλιστική δραστηριότητα της μέχρι πρότινος Α’ αντιπροέδρου της ΟΑΕ ξεκίνησε λίγο πριν από το 2000, από τη Θεσσαλονίκη και το ΣΑΘ, ως μέλος αρχικά, ως γραμματέας από το 2005 και ως πρόεδρος από το 2013, πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Σωματείου, θέση που κρατάει έως σήμερα, αν και, όπως είπε, θα υπάρξουν αλλαγές και στο προεδρείο του Σωματείου, γιατί «δύο καρπούζια ή… καρβέλια δεν χωράνε σε μία μασχάλη».
Αδιαπραγμάτευτη η ταυτότητα του φούρνου
«Πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, θέλω να τονίσω ότι τα παραγωγικά αρτοποιεία, παρά τα προβλήματα και τις αναποδιές, παρά τις απώλειες, εξακολουθούν να υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα, γιατί οι φούρνοι έχουν τεχνογνωσία την οποία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το bake off και το ό,τι επακολούθησε με την εποχή των μνημονίων, ειδικά με το τρίτο μνημόνιο», δήλωσε η κ. Κουκουμέρια προσθέτοντας:
«Στο πλαίσιο της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς, τα σούπερ μάρκετ είναι μεν ανταγωνιστές με το bake off ψωμί, αλλά ανταγωνίζονται τους φούρνους με ξεκάθαρο τρόπο, τηρώντας τον νόμο και δίχως να καπηλεύονται την ταυτότητα του φούρνου. Δεν παραγνωρίζουμε ότι υπάρχει ζήτημα και με τα σούπερ μάρκετ, τα οποία διαφημίζουν ως φρέσκο το ψωμί που είναι κομμένο σε φέτες και έχει διατηρησιμότητα 20 ημέρες. Μάλλον θα πρέπει να δούμε τη σημασία της λέξης ”φρέσκο”, γιατί το φρέσκο ψωμί στον φούρνο έχει διάρκεια ζωής 24 ώρες, ό,τι άλλο από εκεί και πέρα δεν είναι φρέσκο».
«Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα για τα αρτοποιεία γεννήθηκε το 2015, όταν δώσανε το δικαίωμα σε όποιο κατάστημα ψήνει ψωμί, δίχως να κάνει όλη την παραγωγική διαδικασία, να λέγεται φούρνος. Στην ουσία, πήρανε τη δική μας ταυτότητα. Μάλιστα, το ΚΕΠΕ έχει υποστηρίξει ότι ο καταναλωτής παραπλανάται από τη μυρωδιά του ψημένου ψωμιού και νομίζει ότι το κατάστημα έψησης είναι φούρνος. Από το 2015 πέρασαν 10 χρόνια και ακόμη περιμένουμε να τηρηθούν οι υποσχέσεις που δόθηκαν από τους πρώην υπουργούς Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη και Κώστα Σκρέκα. Τώρα περιμένουμε την απάντηση του τωρινού υπουργού, του κ. Θεοδωρικάκου».
Η Έλσα Κουκουμέρια © Powergame.gr
Έκλεισαν 800 φούρνοι στην Ελλάδα
«Το σημαντικότερο είναι ότι παραπλανάται ο καταναλωτής, όμως πρέπει να πούμε ότι την τελευταία εξαετία έκλεισαν 800 φούρνοι, σε όλη την Ελλάδα, όταν άνοιξαν 500 bake off καταστήματα. Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι υπάρχει πρόθεση να μεγαλώσει η αγορά της κατεψυγμένης ζύμης, κάτι που γίνεται εις βάρος των φούρνων και των χιλιάδων θέσεων εργασίας σε αυτούς. Στα 11.000 αρτοποιεία που λειτουργούν στη χώρα άμεσα και έμμεσα απασχολούνται 400.000 άτομα, από τους προμηθευτές πρώτων υλών και υλικών, τους εργαζόμενους στα αρτοποιεία, τους πωλητές».
Τα αρτοποιεία, πριν μπει το bake off στα σούπερ μάρκετ, ήταν περί τις 13.000. Η μείωση στον αριθμό τους, στη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας, οφείλεται σε έναν βαθμό και στην απαιτητική φύση του επαγγέλματος, όπως και στη δυσκολία εξεύρεσης προσωπικού.
To αρτοποιείο, τόνισε η κ. Κουκουμέρια, έχει στενή και ισχυρή σχέση με τη γειτονιά, γιατί αποτελεί τον πυρήνα της τοπικής αγοράς στα τρόφιμα, ακριβώς επειδή ο φούρνος είναι μία επιχείρηση με καθημερινή επισκεψιμότητα. Έτσι, ακόμη και σήμερα, γύρω από τα αρτοποιεία δημιουργείται ένας ιστός οικονομικής δραστηριότητας, σημαντικός από κάθε άποψη – και όχι μόνο οικονομική.
«Τα αρτοποιεία, παραδοσιακά αλλά και στις ημέρες μας, όπως έχουν εκσυγχρονιστεί, απαντούν στις πιο σύνθετες απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού. Είναι μεγάλη η ποικιλία σε είδη ψωμιών, σε αρτοσκευάσματα και σε προϊόντα ζαχαροπλαστικής φούρνου, το σύγχρονο αρτοποιείο προσφέρει ποικιλία ποιοτικών προϊόντων, κατακτώντας την επιβίωσή του στις σύγχρονες συνθήκες της αγοράς», τόνισε η νέα πρόεδρος της ΟΑΕ.
Οι σύγχρονες προκλήσεις
Η Ομοσπονδία έχει μία σειρά κρίσιμων ζητημάτων να προωθήσει: Πρέπει να επικοινωνήσει τη διαφορά μεταξύ των προϊόντων του αμιγώς παραγωγικού φούρνου και των προϊόντων bake off. Επίσης, πρέπει να αντιμετωπίσει την έλλειψη προσωπικού, που εν μέρει οφείλεται και στο δύσκολο ωράριο του αρτοποιού, αλλά και στην υπολειτουργία των κρατικών σχολών, που δεν εκπαιδεύουν σπουδαστές στο εύρος των δυνατοτήτων τους.
Όμως ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει ο κλάδος, από τον covid και μετά, ήταν η εκτίναξη του κόστους ενέργειας. Το κόστος ενέργειας, σε αυτά τα τελευταία χρόνια, πενταπλασιάστηκε και, όπως υποστήριξε η κ. Κουκουμέρια, αυτό είχε συνέπεια να κλείσουν πολλά αρτοποιεία. Κάποια βοήθεια δόθηκε για το κόστος ενέργειας, αλλά η επιδότηση δεν κάλυπτε τη μεγάλη αύξηση.
Ευτυχώς που η τιμή των αλεύρων δεν κινείται ανοδικά, όμως όλες οι άλλες πρώτες ύλες έχουν ανεβεί. Αλλά υπάρχουν και άλλα κόστη, που δεν βλέπει ο καταναλωτής. Κόστος, μάλιστα, σε βάθος χρόνου, έχει η ψηφιακή μετάβαση – κόστος για τη διασύνδεση, κόστος για το my data, κόστος για την ψηφιακά κάρτα, κόστος για τον πάροχο στις επιχειρήσεις που κάνουν χονδρική, ενώ το αρτοποιείο δεν τολμάει καν να προσεγγίσει τα επενδυτικά προγράμματα.
Οι νέες διατροφικές τάσεις
Όμως υπάρχουν και θετικές εξελίξεις, όπως επισήμανε η Έλσα Κουκουμέρια. «Την τελευταία δεκαετία το ψωμί ξαναμπήκε μέσα στα διαιτητικά προγράμματα, είτε αυτούσιο είτε ως σνακ. Δεν είναι τυχαίο το ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση στη ζήτηση για προζυμένιο ψωμί ολικής. Το ψωμί από προζύμι, επειδή έχει δυσκολότερη παραγωγική διαδικασία, δύσκολα συναντάται σε άλλο κατάστημα εκτός από φούρνο. Έτσι, με τη μεγάλη δύναμη που έχει σήμερα η επικοινωνία, ο κόσμος ψάχνει να βρει ψωμί από προζύμι στους φούρνους, όπως και προϊόντα που αφορούν ειδικές ομάδες καταναλωτών.
Πιστεύω ακράδαντα πως πρέπει να δοθεί μεγάλη έμφαση στην επικοινωνία. Χρειαζόμαστε την επικοινωνία με τους ανταγωνιστές μας, γιατί λειτουργούμε όλοι στην αγορά. Χρειαζόμαστε αποτελεσματική επικοινωνία με το καταναλωτικό κοινό και ιδίως με τους πολύ νέους, με τη γενιά του Tiktok. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία μάς ξέρουν, τα νέα ζευγάρια με παιδιά μάς δείχνουν την προτίμησή τους, πρέπει να κερδίσουμε και την προτίμηση των πολύ νέων», κατέληξε η Έλσα Κουκουμέρια.
