Οι κεντρικές τράπεζες κερδίζουν τη μάχη κατά του πληθωρισμού. Ωστόσο, ο πόλεμος μόλις άρχισε

Τα τελευταία χρόνια η πορεία του πληθωρισμού δεν έδωσε στους κεντρικούς τραπεζίτες πολλές αφορμές για πανηγυρισμούς, αλλά στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη Σίντρα της Πορτογαλίας αυτήν την εβδομάδα η ικανοποίηση ήταν διάχυτη στην ατμόσφαιρα. «Ξέρω ότι ακούγεται λίγο αλαζονικό», ομολόγησε την 1η Ιουλίου η Christine Lagarde, πρόεδρος της ΕΚΤ, αλλά η αποκλιμάκωση του υψηλού πληθωρισμού «είναι αξιοσημείωτη». «Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο», δήλωσε την επόμενη ημέρα ο Jerome Powell, ο πρόεδρος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Πολλοί συμφωνούν. «Οι κεντρικές τράπεζες ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση» του υψηλού πληθωρισμού, δηλώνει επαινετικά η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών.

Τα δεδομένα δικαιολογούν πράγματι κάποια ικανοποίηση. Μετά τις σωρευτικές αυξήσεις των τιμών μεταξύ 2021 και 2023 κατά 15% στην Αμερική και 18% στην ευρωζώνη, οι ετήσιοι ρυθμοί πληθωρισμού ανέρχονται τώρα σε μόλις 2,6% και 2,5% αντίστοιχα. Ωστόσο, ο χρόνος για συγχαρητήρια μπορεί να είναι σύντομος. Ο χαμηλότερος πληθωρισμός, αν και ευπρόσδεκτος, δεν σημαίνει επιστροφή στη σχετικά σταθερή οικονομία που επικρατούσε πριν από την πανδημία. Αρκετοί κίνδυνοι ελλοχεύουν από την πλευρά της προσφοράς, οι οποίοι θα μπορούσαν να περιορίσουν την ανάπτυξη και να ενισχύσουν τον πληθωρισμό. Η επιστροφή του λαϊκισμού στην Αμερική και την Ευρώπη απειλεί με δημοσιονομικές εκρήξεις και ακόμα μεγαλύτερη πίεση στις τιμές. Οι κεντρικοί τραπεζίτες μπορεί να κερδίζουν τη μάχη κατά του πληθωρισμού, ο πόλεμος, όμως, μόλις αρχίζει.

Ας δούμε τους κινδύνους στον εφοδιασμό. Ο Donald Trump έχει υποσχεθεί έναν οριζόντιο δασμό 10% αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο και, μετά την καταστροφική εμφάνιση του Joe Biden στην Georgia στις 27 Ιουνίου, οι επενδυτές και οι αγορές προβλέψεων θεωρούν ότι μια δεύτερη θητεία Trump μοιάζει πολύ πιθανότερη. Ο δασμός, αλλά και τυχόν αντίποινα από την Κίνα, θα ωθήσουν το κόστος των εισαγωγών προς τα πάνω. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η κλιματική αλλαγή και η εκτίναξη των επενδύσεων σε πράσινες υποδομές συμβάλλουν στη διατήρηση των τιμών των εμπορευμάτων σε υψηλά επίπεδα, ακόμα και με την παγκόσμια ανάπτυξη να είναι αδύναμη, ενώ ο κίνδυνος κλιμάκωσης του πολέμου στη Μέση Ανατολή επικρέμεται πάνω από την παγκόσμια οικονομία.

Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των δυνητικών σοκ είναι ότι, όπως και η πανδημία, απειλούν να στείλουν την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό σε αντίθετες κατευθύνσεις. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, ο δασμός 10% του κ. Trump, αν προκαλούσε αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, θα πρόσθετε 1,1 ποσοστιαίες μονάδες στον αμερικανικό πληθωρισμό, ενώ θα μείωνε οριακά την ανάπτυξη. Η παραγωγή της ευρωζώνης θα μπορούσε να μειωθεί κατά 1%, και αυτό χωρίς να συνυπολογίζεται η πρόσθετη ζημία που θα προκαλούσε ένας δασμός 60% στα κινεζικά προϊόντα, τον οποίο ο κ. Trump μπορεί επίσης να αποφασίσει να επιβάλει.

Θεωρητικά, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πρέπει να αγνοούν τις διαταραχές της προσφοράς, οι οποίες ασκούν μια παροδική μόνο, αλλά άμεση επίδραση στον πληθωρισμό. Στην πράξη, με επανειλημμένες εκρήξεις πληθωρισμού -πόσω μάλλον με ένα κύμα τόσο μεγάλο όσο αυτό που ακολούθησε την πανδημία- οι στόχοι τους για τον πληθωρισμό θα μπορούσαν να φαίνονται απλώς θεωρητικοί. Ωστόσο, η άλλη επιλογή τους, δηλαδή η αύξηση των επιτοκίων για να συμπιέσουν γρήγορα τον πληθωρισμό στην οικονομία, θα ήταν επώδυνη. Εάν ο κ. Powell, η κ. Lagarde ή οι διάδοχοί τους αύξαναν τα επιτόκια με κάθε κλιμάκωση ενός εμπορικού πολέμου, ας πούμε, η παγκόσμια οικονομία θα γινόταν πολύ πιο ασταθής.

Πάνω σε αυτό έρχεται να προστεθεί η ανανεωμένη προτίμηση των πολιτικών για τη δημιουργία μεγάλων χρεών. Όπως ανακάλυψε ο κόσμος, οι πόλεμοι, οι πανδημίες και οι κρίσεις εμπορευμάτων κοστίζουν ακριβά. Αν και οι δασμοί αυξάνουν τα κρατικά έσοδα, οι διαταραχές της προσφοράς τείνουν να βλάπτουν την ανάπτυξη, καθιστώντας δυσκολότερη την αποπληρωμή των χρεών.

Οι αγορές ομολόγων είναι ήδη σε εγρήγορση για την άφθονη δημοσιονομική πολιτική. Οι επενδυτές τρόμαξαν στην προοπτική νίκης της λαϊκιστικής δεξιάς στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Γαλλίας, για να ηρεμήσουν λίγο, καθώς στον δεύτερο γύρο υπερίσχυσε το σενάριο για ένα κοινοβούλιο με κόμματα χωρίς αυτοδυναμία. Οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν, καθώς οι επενδυτές σκέφτονται το σάρωμα των Ρεπουμπλικανών στις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, το οποίο θα καθιστούσε πιθανότερες τις φορολογικές περικοπές που χρηματοδοτούνται από το έλλειμμα. Τέτοιες πολιτικές μόνο ώθηση θα δώσουν στον πληθωρισμό, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια -και θέτοντάς τις σε πορεία σύγκρουσης με τον κ. Trump και άλλους λαϊκιστές πολιτικούς.

Ο κίνδυνος ενός πιο πληθωριστικού κόσμου εξακολουθεί να υποτιμάται. Κατά καιρούς το κλίμα στη Σίντρα έγινε ζοφερό, αλλά -παρά την πρόσφατη νευρικότητά τους- οι χρηματοπιστωτικές αγορές αποτιμώνται ως επί το πλείστον με χαρούμενη διάθεση, σαν το πρόσφατο επεισόδιο πληθωρισμού να ήταν μια παρέκκλιση και η σταθερότητα θα αποκατασταθεί. Πιθανότατα η πανδημία σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας επικίνδυνης εποχής -μιας εποχής στην οποία οι νίκες των κεντρικών τραπεζών θα είναι πιο σπάνιες και πιο δύσκολες.

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com

Διαβάστε επίσης

Ξύπνησε το φάντασμα της ακυβερνησίας στη Γαλλία

Οι 6+3 αλλαγές σε ασφαλιστικό και εργασιακό

Πώς η Ελλάδα μπαίνει στον ευρωπαϊκό διάλογο για την πυρηνική ενέργεια