Η Fed πλησιάζει στο τέλος του προγράμματος «ποσοτικής σύσφιξης» —της διαδικασίας δηλαδή μείωσης του τεράστιου χαρτοφυλακίου ομολόγων της—, όπως άφησε να εννοηθεί ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, χωρίς ωστόσο να δώσει κάποια καθοδήγηση για την πορεία των επιτοκίων στο μέλλον. Μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο της Εθνικής Ένωσης Οικονομολόγων των Επιχειρήσεων στη Φιλαδέλφεια, ο Πάουελ περιέγραψε το σημείο στο οποίο βρίσκεται η κεντρική τράπεζα αναφορικά με τη μείωση του ισολογισμού της, που ξεπερνά σήμερα τα 6 τρισεκατομμύρια δολάρια.
«Το μακροπρόθεσμο σχέδιό μας είναι να σταματήσουμε τη μείωση του ισολογισμού όταν τα διαθέσιμα αποθεματικά είναι λίγο υψηλότερα από το επίπεδο που θεωρούμε ότι συνάδει με “επαρκείς” συνθήκες ρευστότητας», δήλωσε ο Πάουελ. Πρόσθεσε πως ο στόχος αυτός «ενδέχεται να επιτευχθεί τους επόμενους μήνες», επισημαίνοντας ότι η Fed «παρακολουθεί στενά ένα ευρύ φάσμα δεικτών» για να αποφασίσει τη χρονική στιγμή παύσης του προγράμματος.
Από τα μέσα του 2022, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει επιτρέψει στα ομόλογα και τα ενυπόθηκα αξιόγραφα που κατέχει να λήγουν χωρίς επανεπενδύσεις, μειώνοντας σταδιακά το χαρτοφυλάκιό της —ένα εργαλείο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής που συνοδεύει τις αυξήσεις επιτοκίων. Κατά την πανδημία, το ισοζύγιο είχε εκτοξευθεί κοντά στα 9 τρισεκατομμύρια δολάρια, ως αποτέλεσμα των μαζικών αγορών ομολόγων και ενυπόθηκων τίτλων.
Ο Πάουελ αναγνώρισε πως «ορισμένα σημάδια δείχνουν ότι οι συνθήκες ρευστότητας αρχίζουν σταδιακά να σφίγγουν», κάτι που υποδηλώνει ότι περαιτέρω μείωση των αποθεματικών θα μπορούσε να επιβραδύνει την οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, απέκλεισε το ενδεχόμενο επιστροφής στο προ πανδημίας μέγεθος του ισολογισμού, το οποίο κυμαινόταν γύρω στα 4 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Το ζήτημα των πληρωμών τόκων στις τράπεζες
Ένα ακόμα κρίσιμο θέμα αφορά τις πληρωμές τόκων στα τραπεζικά αποθεματικά. Λόγω της ταχείας ανόδου των επιτοκίων τα τελευταία δύο χρόνια, η Fed έχει εμφανίσει λειτουργικές ζημιές, καθώς τα έξοδά της (οι τόκοι που καταβάλλει στις τράπεζες) ξεπερνούν τα έσοδα από τους τίτλους που κατέχει.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές, όπως ο Τεντ Κρουζ, έχουν ζητήσει να σταματήσουν αυτές οι πληρωμές, κάτι που ο Πάουελ χαρακτήρισε «σοβαρό λάθος». «Αν χάναμε τη δυνατότητα να πληρώνουμε τόκους στα αποθεματικά και στις υποχρεώσεις μας, θα χάναμε και τον έλεγχο επί των επιτοκίων», προειδοποίησε.
Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι το φαινόμενο των ζημιών είναι προσωρινό: «Τα καθαρά μας έσοδα θα επιστρέψουν σύντομα σε θετικά επίπεδα, όπως συνέβαινε σχεδόν σε όλη την ιστορία της Fed».
Η εικόνα για την οικονομία και τα επιτόκια
Σχετικά με την πορεία των επιτοκίων, ο Πάουελ κράτησε αποστάσεις από τις αγορές, οι οποίες περιμένουν δύο ακόμη μειώσεις εντός του 2025 μετά την πρόσφατη μείωση κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες τον Σεπτέμβριο.
Ο επικεφαλής της Fed επανέλαβε πως οι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η αγορά εργασίας «παραμένει σφιχτή», μετατοπίζοντας την ισορροπία των κινδύνων μεταξύ απασχόλησης και πληθωρισμού.
«Παρότι η ανεργία παρέμεινε χαμηλή έως τον Αύγουστο, η αύξηση της απασχόλησης έχει επιβραδυνθεί αισθητά, πιθανώς λόγω της μειωμένης συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό και της χαμηλότερης μετανάστευσης», ανέφερε. «Σε αυτό το λιγότερο δυναμικό και ελαφρώς πιο ήπιο περιβάλλον, οι καθοδικοί κίνδυνοι για την απασχόληση έχουν αυξηθεί».
Ο Πάουελ τόνισε πως δεν υπάρχει «μονοπάτι χωρίς ρίσκο» για τη νομισματική πολιτική, καθώς η Fed προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των στόχων της σταθερότητας των τιμών και της μέγιστης απασχόλησης.
Ο αντίκτυπος της διακοπής των οικονομικών δεδομένων
Το πρόσφατο shutdown έχει περιορίσει τη ροή στατιστικών στοιχείων, δυσκολεύοντας την αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης. Ο Πάουελ είπε ότι η Fed βασίζεται στα διαθέσιμα δεδομένα και ότι «η εικόνα για την απασχόληση και τον πληθωρισμό δεν έχει αλλάξει σημαντικά» σε σχέση με τη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι «η ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας φαίνεται να είναι σε ελαφρώς ισχυρότερη πορεία από ό,τι αναμενόταν». Το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας (BLS) κάλεσε ήδη πίσω το προσωπικό του για να ετοιμάσει την έκθεση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (CPI), που θα δημοσιευθεί την επόμενη εβδομάδα.
Τέλος, ο Πάουελ σημείωσε ότι η πρόσφατη άνοδος των τιμών στα αγαθά δεν οφείλεται σε θεμελιώδεις πληθωριστικές πιέσεις, αλλά κυρίως σε δασμούς και εμπορικούς περιορισμούς.
