Η πρόσφατη ομιλία της Υποδιοικήτριας της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνας Παπακωνσταντίνου, στο World Banking Forum εστίασε στην πρόοδο εφαρμογής τεσσάρων βασικών κανονιστικών πλαισίων της ΕΕ (DORA, MiCAR, AI Act και Βασιλεία IV), καθώς και στο νέο πλαίσιο CMDI και στις προσπάθειες απλοποίησης του ρυθμιστικού περιβάλλοντος.
Αρχικά, επισημαίνεται ότι, παρότι υπάρχει έντονη πίεση για απλοποίηση και απορρύθμιση, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρειάζονται σταθερότητα, σαφήνεια και σύγκλιση. Η ομιλήτρια υπογραμμίζει πως τα κανονιστικά κείμενα δεν επιδιώκουν να περιορίσουν την καινοτομία, αλλά να τη στηρίξουν μέσα από ασφάλεια δικαίου και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων.
Ο Κανονισμός DORA για την Ψηφιακή Επιχειρησιακή Ανθεκτικότητα αποτελεί το πρώτο ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ανθεκτικότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων απέναντι σε κινδύνους ΤΠΕ και κυβερνοεπιθέσεις. Ενοποιεί διάσπαρτες ρυθμίσεις και εισάγει τρεις καινοτομίες: κοινή αναφορά μεγάλων συμβάντων, υποχρεωτικές δοκιμές παρείσδυσης βάσει απειλών (TLPT) και άμεση εποπτεία κρίσιμων τρίτων παρόχων ΤΠΕ.
Τα πρώτα διδάγματα δείχνουν ανομοιομορφία στην ωριμότητα των ιδρυμάτων και δυσκολίες στη χαρτογράφηση κρίσιμων λειτουργιών και στη διαχείριση κινδύνων από τρίτους παρόχους. Επιπλέον, απαιτείται βελτίωση στην αντίδραση σε μείζονα συμβάντα και στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων στρατηγικών ψηφιακής ανθεκτικότητας.
Κανονισμός για crypto
Ο Κανονισμός MiCAR (Markets in Crypto-Assets Regulation) τέθηκε πλήρως σε εφαρμογή στα τέλη του 2024 και ρυθμίζει για πρώτη φορά ενιαία τις αγορές κρυπτοστοιχείων. Σκοπός του είναι η προστασία επενδυτών, η σταθερότητα και η καινοτομία.
Στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχουν αναλάβει την εποπτεία των σχετικών δραστηριοτήτων. Οι κύριες ανησυχίες αφορούν τα σχήματα πολλαπλών εκδοτών και την επικάλυψη MiCAR–PSD2, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε πολυπλοκότητα και διπλή αδειοδότηση.
Σε διεθνές επίπεδο, οι διαφοροποιήσεις με τις ΗΠΑ ενδέχεται να προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα αμερικανικά stablecoins, γεγονός που επιβάλλει περαιτέρω ενίσχυση των ευρωπαϊκών εκδόσεων σε ευρώ και πρόοδο προς το ψηφιακό ευρώ.
Για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ΤΝ παγκοσμίως. Εφαρμόζει προσέγγιση βάσει κινδύνου, διακρίνοντας μεταξύ απαγορευμένων, υψηλού και περιορισμένου κινδύνου συστημάτων.
Επιδιώκει ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων, με απαιτήσεις για διαφάνεια, ασφάλεια και ανθρώπινη επίβλεψη. Στην Ελλάδα, την εφαρμογή του συντονίζει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με την επιτυχία του να εξαρτάται από τη συνεργασία και την τεχνογνωσία των αρμόδιων αρχών.
Η Βασιλεία IV, μέσω των νέων ευρωπαϊκών κανόνων CRR III και CRD VI, ενισχύει τη σταθερότητα των τραπεζών, την προληπτική εποπτεία και τη διαχείριση κινδύνων. Επεκτείνει την εποπτεία και σε τράπεζες τρίτων χωρών, καθιερώνει αυστηρότερες γνωστοποιήσεις και κυρώσεις, και προάγει την εναρμόνιση κανόνων εντός της ΕΕ.
Ασφάλεια καταθέσεων και κρίσεις
Το νέο Πλαίσιο Διαχείρισης Κρίσεων και Ασφάλισης Καταθέσεων (CMDI) στοχεύει στη βελτίωση της αντιμετώπισης τραπεζικών κρίσεων, ιδίως για μικρομεσαίες τράπεζες. Διευκολύνει τη χρήση πόρων από ταμεία εξυγίανσης και ενισχύει τη σταθερότητα χωρίς να επιβαρύνονται οι καταθέτες. Η ομιλήτρια τονίζει την ανάγκη ολοκλήρωσης του τρίτου πυλώνα της Τραπεζικής Ένωσης, δηλαδή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασφάλισης Καταθέσεων (EDIS), για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε όλη την ΕΕ.
Κλείνοντας, επισημαίνεται ότι η ΕΕ εργάζεται για την απλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου, όπως προτείνουν οι εκθέσεις Letta και Draghi, χωρίς όμως να θίγεται η προστασία της σταθερότητας και των καταθετών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος δηλώνει έτοιμη να στηρίξει τις πρωτοβουλίες αυτές, προωθώντας την πρόοδο, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη.
