Η Κίνα χρησιμοποιεί μια νέα μορφή πίεσης στις εμπορικές διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον — τις μπαταρίες. Το όπλο αυτό προστίθεται στη φαρέτρα του Πεκίνου, ειδικά μετά την επιβολή νέων δασμών 100% από τον Τραμπ σε κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από 1η Νοεμβρίου, ανεβάζοντας το συνολικό ποσοστό σε 130%.
Η κυβέρνηση του Πεκίνου ανακοίνωσε με τη σειρά της αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές κρίσιμων εξαρτημάτων, υλικών και μηχανημάτων που αφορούν την παραγωγή μπαταριών, σε μια κίνηση που αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις αμερικανικές εταιρείες.
Τα μέτρα, που τίθενται σε ισχύ στις 8 Νοεμβρίου, απαιτούν πλέον άδειες εξαγωγής από το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου για προϊόντα όπως μεγάλες μπαταρίες λιθίου, καθόδους, ανόδους και εξοπλισμό παραγωγής.
Αυξάνεται η εξάρτηση από Κίνα
Η εξέλιξη αυτή εντείνει την εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα σε έναν τομέα που θεωρείται πλέον ζωτικός: την αποθήκευση ενέργειας. Καθώς η χώρα προσπαθεί να σταθεροποιήσει το ηλεκτρικό της δίκτυο και να καλύψει την εκρηκτική ζήτηση ρεύματος από τα κέντρα δεδομένων που τροφοδοτούν την τεχνητή νοημοσύνη, η ανάγκη για μπαταρίες έχει εκτοξευθεί.
«Η κυριαρχία της Κίνας στην εφοδιαστική αλυσίδα των μπαταριών σημαίνει ότι μπορεί να πιέσει ασφυκτικά τις αμερικανικές εταιρείες και να το αισθανθούν πολύ γρήγορα», προειδοποιεί ο αναλυτής Μάθιου Χέιλς του BloombergNEF. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού, τους πρώτους επτά μήνες του 2025, το 65% των μπαταριών μεγάλης κλίμακας που εισήγαγαν οι ΗΠΑ προήλθε από την Κίνα.
Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα της ενεργειακής μετάβασης. Οι μεγάλες μπαταρίες επιτρέπουν την αποθήκευση πλεονάζουσας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τη διάθεσή της στο δίκτυο όταν υπάρχει αυξημένη ζήτηση, αποτρέποντας διακοπές ρεύματος και ενισχύοντας τη σταθερότητα. Στις ΗΠΑ, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας έχουν φτάσει τα 26 γιγαβάτ το 2024, ενώ μόνο στο Τέξας τέσσερα γιγαβάτ νέας ισχύος προστέθηκαν πέρυσι — αρκετά για να ηλεκτροδοτήσουν τρία εκατομμύρια σπίτια.
Τεράστιες ανάγκες για μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας
Ωστόσο, για την επόμενη δεκαετία, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν πάνω από 136 γιγαβάτ νέας αποθηκευτικής ισχύος. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ζήτησης θα πρέπει να καλυφθεί από κινεζικές προμήθειες, καθώς άλλες χώρες δεν μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν την παραγωγική δυνατότητα της Κίνας.
Παρότι οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει την εγχώρια παραγωγή μπαταριών, αυτή παραμένει ανεπαρκής. Οι νέοι περιορισμοί του Πεκίνου θα επηρεάσουν και τα ίδια τα εργοστάσια που λειτουργούν στις ΗΠΑ, αφού εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από κινεζικά εξαρτήματα. Η Κίνα ελέγχει περίπου το 96% της παγκόσμιας παραγωγής ανόδων και το 85% των καθόδων. Η ένταξή τους στους εξαγωγικούς περιορισμούς θεωρείται «τεράστια κλιμάκωση», σημειώνει ο Κόρι Κομπς της Trivium China.
«Πολλά από τα εργοστάσια μπαταριών που ανεγείρονται στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ θα επηρεαστούν άμεσα. Αυτές είναι οι πρώτες ύλες τους», εξηγεί η Σελίνα Μικογιαζάκ, πρώην στέλεχος παραγωγής μπαταριών της Tesla και της Panasonic.
Αναταραχή στις αγορές
Η είδηση προκάλεσε αναταραχή στις αγορές. Η μετοχή της Fluence Energy υποχώρησε πάνω από 12% την Παρασκευή, ενώ της Tesla κατά 5%.
Και οι δύο εταιρείες βασίζονται εν μέρει σε κινεζικά εξαρτήματα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Dragonfly Energy, Ντένις Φαρς, δήλωσε ότι η κίνηση του Πεκίνου «προσθέτει ένα ακόμα στρώμα πολυπλοκότητας σε μια ήδη σφιχτή παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα» και υπογράμμισε την ανάγκη επιτάχυνσης της εγχώριας καινοτομίας.
Παράλληλα, οι νέοι περιορισμοί ενδέχεται να πλήξουν και την ίδια την κινεζική βιομηχανία, η οποία εξαρτάται ολοένα περισσότερο από τις εξαγωγές λόγω υπερπαραγωγής στην εσωτερική αγορά. «Δεν είναι σαφές πώς σκοπεύει η Κίνα να εφαρμόσει αυτό το νέο καθεστώς», εκτιμά ο αναλυτής Μπράιαν Μπιλ του Benchmark Mineral Intelligence.
Η Κίνα προσπαθεί να διατηρήσει τεχνολογικό προβάδισμα
Οι αναλυτές βλέπουν στα νέα μέτρα όχι μόνο εργαλείο πίεσης στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, αλλά και στρατηγική για τη διατήρηση του τεχνολογικού προβαδίσματος της Κίνας. «Έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύουν να παραχωρήσουν τις βασικές τους τεχνολογίες. Θέλουν να κυριαρχήσουν στη βιομηχανία για τις επόμενες δεκαετίες», τονίζει η Ιλάρια Ματσόκο του Center for Strategic and International Studies.
Το πόσο έντονα θα χρησιμοποιήσει το Πεκίνο αυτό το νέο «όπλο» θα εξαρτηθεί από την πορεία των εμπορικών συνομιλιών.
Η Κίνα είχε επιτρέψει ξανά τις εξαγωγές σπανίων γαιών προς τις ΗΠΑ μετά τη συμφωνία με την κυβέρνηση Τραμπ τον περασμένο Ιούνιο. Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση των νέων κινεζικών περιορισμών, ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλλε πρόσθετους δασμούς 100% στις κινεζικές εισαγωγές και δήλωσε ότι «δεν υπάρχει κανένας λόγος» να παραστεί στην επικείμενη συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ στη Νότια Κορέα, αφήνοντας τις εμπορικές σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων να βυθίζονται ξανά σε νέα φάση έντασης.
