Εξαιτίας της Covid-19 πολλοί ταλανίζονται επί μακρόν. Σύμφωνα με μια μελέτη στην οποία έλαβαν μέρος περισσότεροι από 10.000 εργαζόμενοι σε μια ασιατική εταιρεία τεχνολογίας (τα στοιχεία ήταν ανώνυμα), οι συνολικές ώρες εργασίας ήταν κατά 30% υψηλότερες από ό,τι πριν από την πανδημία, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της εργασίας κατά 18% πέραν του κανονικού ωραρίου.
Αλλά αυτή η επιπλέον προσπάθεια δεν μεταφράστηκε σε αύξηση της παραγωγής.
Καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν και οι εταιρείες σπεύδουν να προσλάβουν περισσότερο προσωπικό, οι εργαζόμενοι φαίνεται να αποκτούν διαπραγματευτική δύναμη.
© 123RF
Οι απαιτήσεις ορισμένων είναι ιδιαίτερα φιλόδοξες. Μια ιδέα, η οποία συζητείται εδώ και καιρό από τα συνδικάτα και ορισμένους οικονομολόγους, είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να εργάζονται λιγότερες ώρες χωρίς να μειώνεται η συνολική παραγωγικότητά τους.
Μήπως λοιπόν το όνειρο μιας εβδομάδας μικρότερης εργάσιμης διάρκειας είναι εφικτό;
Ναι, αν είσαι Ισλανδός. Τον περασμένο μήνα η Alda, μια ισλανδική ομάδα πίεσης, και η Autonomy, μια βρετανική ομάδα προβληματισμού, δημοσίευσαν μια έκθεση σχετικά με τα πειραματικά προγράμματα του Δημοτικού Συμβουλίου του Ρέικιαβικ και της κυβέρνησης της Ισλανδίας μεταξύ 2015 και 2019.
Στα προγράμματα αυτά συμμετείχαν σχεδόν 3.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι μείωσαν τις ώρες εργασίας τους, πολλοί από αυτούς από 40 ώρες την εβδομάδα σε 35 ή 36, διατηρώντας τις ίδιες αποδοχές.
Σύμφωνα με την έκθεση, η συνολική παραγωγή στους περισσότερους χώρους εργασίας δεν μειώθηκε, ενώ σε ορισμένους βελτιώθηκε.
Το Λογιστήριο του Ρέικιαβικ, για παράδειγμα, κατέγραψε αύξηση 6,5% στον αριθμό των τιμολογίων που επεξεργάστηκε κατά τη διάρκεια του πειράματος σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το προηγούμενο έτος.
Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι αισθάνονται λιγότερο αγχωμένοι και πιο υγιείς. Οι άνδρες άρχισαν να αναλαμβάνουν περισσότερες οικιακές εργασίες.
Το πείραμα ενθάρρυνε τα συνδικάτα να πιέσουν για μικρότερο ωράριο εργασίας και οι εργοδότες ανταποκρίθηκαν γρήγορα.
Από τότε που πραγματοποιήθηκε το πείραμα, το 86% των εργαζομένων στην Ισλανδία είτε επέλεξε το μικρότερο ωράριο εργασίας, είτε απέκτησε το δικαίωμα να το κάνει, αν και δεν είναι σαφές πόσοι επέλεξαν να μην το κάνουν.
Στη Δύση, η πενθήμερη εβδομάδα εργασίας αποτελεί τον κανόνα για λιγότερο από έναν αιώνα.
Η Μεταρρύθμιση εδραίωσε την Κυριακή ως ιερή ημέρα στην Ευρώπη, αλλά η ημέρα αυτή χρησιμοποιήθηκε συχνά για δραστηριότητες που δεν ήταν και τόσο εγκρατείς.
Καθώς οι εργάτες στα εργοστάσια δεν ήταν και τόσο πρόθυμοι να δουλέψουν σκληρά όλες τις υπόλοιπες ημέρες, τα αφεντικά του 19ου αιώνα άρχισαν να χορηγούν μισή ημέρα αργίας τα Σάββατα για να τους ενθαρρύνουν να εργάζονται σκληρότερα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
Η ευρεία υιοθέτηση της πενθήμερης και 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας χρειάστηκε αρκετές δεκαετίες για να εδραιωθεί.
Βιομήχανοι όπως ο Henry Ford πρωτοστάτησαν στις αρχές του 20ού αιώνα και, κάτω από την πίεση των συνδικάτων, οι κυβερνήσεις συνθηκολόγησαν.
Το 1936, στη Γαλλία, οι συμφωνίες του Matignon θέσπισαν την εβδομάδα των 40 ωρών.
Η Αμερική ψήφισε τον Νόμο Περί Δίκαιων Προτύπων Εργασίας το 1938, ο οποίος προέβλεπε την καταβολή αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία σε όσους εργάζονταν πάνω από 44 ώρες την εβδομάδα (το 1940, οι ώρες μειώθηκαν στις 40) και κέρδιζαν λιγότερο από ένα συγκεκριμένο κατώτερο ποσό, σήμερα 684 δολάρια την εβδομάδα.
Όμως δεν ανταποκρίθηκαν όλες οι χώρες τόσο γρήγορα: Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας επέτρεψε την πενθήμερη εργασία μόλις το 1995.
Οι εταιρείες βλέπουν όλο και θετικότερα την ιδέα μιας ακόμη πιο σύντομης εβδομάδας εργασίας.
Η Microsoft και η Shake Shack είναι μεταξύ εκείνων που τα τελευταία χρόνια πειραματίστηκαν με την τετραήμερη εργασία σε τμήματα των επιχειρήσεών τους.
© EPA/DAN HIMBRECHTS
Βέβαια το όλο εγχείρημα δεν είναι στερείται προκλήσεων. Κατ’ αρχάς, πρέπει να επανεξεταστούν τα πρότυπα εργασίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τον μειωμένο χρόνο τους.
Για το δικό της πείραμα, το 2019, η Microsoft Ιαπωνίας μείωσε τον αριθμό των συσκέψεων και ενθάρρυνε τη μεγαλύτερη διαδικτυακή συνεργασία.
Οι πωλήσεις ανά εργαζόμενο αυξήθηκαν κατά 40% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο να υπάρξουν ενοχλημένοι πελάτες.
Μια λύση μπορεί να είναι η χορήγηση διαφορετικών ρεπό σε διαφορετικό προσωπικό, με κλιμάκωση των εργάσιμων ημερών ώστε να διασφαλίζεται ότι υπάρχει πάντοτε κάποιος διαθέσιμος.
Αυτού του είδους οι αλλαγές μπορεί να φαίνονται τρομακτικές, αλλά η πανδημία μας έδειξε ότι μπορούν υπάρξουν και νέοι τρόποι εργασίας.
Πλέον, για πολλούς εργαζόμενους, η ιδέα της τετραήμερης εργασίας ίσως να μην φαντάζει τόσο παράδοξη όσο πριν από 18 μήνες.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
