THEPOWERGAME
Το Νοέμβριο του 2022 ο Xi Jinping θα έχει υπηρετήσει για δέκα χρόνια ως ηγέτης της Κίνας. Τους επόμενους μήνες, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης θα γεμίσουν με κολακευτικά αφιερώματα στη δεκαετία της εξουσίας του.
Ωστόσο, θα δώσουν ελάχιστες πληροφορίες για το πως λαμβάνει αποφάσεις ή πως αλληλεπιδρά με τους συναδέλφους του. Ακόμα περισσότερο από τους προκατόχους του, ο κ. Xi λειτουργεί στη σκιά.
Η Κίνα έχει δημοσιεύσει πολλούς τόμους με αποσπάσματα από τις ομιλίες του. Ωστόσο, μόνο πρόσφατα, μια σπάνια διαρροή διαβαθμισμένων εγγράφων μας έδωσε μια γεύση του πώς ο κ. Xi επικοινωνεί παρασκηνιακά σε περίοδο κρίσης και πώς η γραφειοκρατία ανταποκρίνεται.
Η διαρροή περιλαμβάνει τέσσερις ομιλίες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το 2014.
Αφορούν την εκστρατεία του κόμματος κατά των «τριών σκοτεινών δυνάμεων» της τρομοκρατίας, του αυτονομισμού και του θρησκευτικού εξτρεμισμού στην άκρως δυτική περιοχή της Σιντζιάνγκ, όπου σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού των 26 εκατομμυρίων κατοίκων-που είναι περίπου όσο η Αυστραλία- ανήκει κυρίως σε μια μουσουλμανική εθνοτική ομάδα, τους Ουιγούρους.
Αντίγραφα αποκτήθηκαν το 2019 από τους New York Times, μαζί με πολλά άλλα διαβαθμισμένα έγγραφα σχετικά με τη Σιντζιάνγκ.
Η εφημερίδα περιέγραψε το γεγονός ως «μία από τις σημαντικότερες διαρροές κυβερνητικών εγγράφων από το εσωτερικό του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας εδώ και δεκαετίες», αλλά δεν έδωσε στη δημοσιότητα τα πλήρη κείμενα.
Αυτά προέκυψαν τις τελευταίες εβδομάδες. Υποβλήθηκαν από άγνωστη πηγή σε μια ομάδα στο Λονδίνο που ερευνά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ, γνωστή ως Uyghur Tribunal.
Η γνησιότητά τους δεν αμφισβητείται. Αρκετοί δυτικοί μελετητές έχουν πιστοποιήσει την αξιοπιστία τους, συμπεριλαμβανομένου του Adrian Zenz, ενός Γερμανού ακαδημαϊκού.
Ο κ. Zenz βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έρευνας σχετικά με τη δημιουργία από την Κίνα στη Σιντζιάνγκ, ενός δικτύου κέντρων «επαγγελματικής εκπαίδευσης» στα οποία, από το 2017, ίσως 1 εκατομμύριο Ουιγούροι κρατούνται αιχμάλωτοι, χωρίς καμία νομική διαδικασία.
Οι περισσότερες αναλύσεις των τεσσάρων ομιλιών, οι οποίες περιέχουν συνολικά περίπου 36.000 κινεζικούς χαρακτήρες, επικεντρώθηκαν στο τι υποδηλώνουν σχετικά με το ρόλο του κ. Xi στη λήψη αποφάσεων που οδήγησαν στην κατασκευή αυτών των στρατοπέδων.
Δεν παρέχουν καμία απόδειξη ότι το 2014 σκεφτόταν να δημιουργήσει γκουλάγκ στα οποία θα οδηγούνταν τόσοι πολλοί άνθρωποι, συχνά για ασήμαντα σημάδια αφοσίωσης στην πίστη ή τον πολιτισμό τους, όπως το να προσεύχονται πολύ.
Αυτό που υπήρχε ήταν ένα αίτημα για πολύ πιο σκληρή δράση κατά των τριών κακών δυνάμεων.
Την 1η Μαρτίου 2014, μια ομάδα οκτώ Ουιγούρων οπλισμένων με μαχαίρια εισέβαλε σε σιδηροδρομικό σταθμό στο Κουνμίνγκ, μια πόλη στα νοτιοδυτικά, σκοτώνοντας 31 άτομα.
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης είχαν συγκρίνει το σοκ που προκάλεσε αυτή η αιματοχυσία με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στην Αμερική.
Στις 22 Μαΐου πέντε Ουιγούροι οδήγησαν δύο τζιπ σε μια αγορά στο Ουρούμτσι, την πρωτεύουσα της Σιντζιάνγκ, και πυροδότησαν εκρηκτικά, σκοτώνοντας 43 άτομα.
Μία από τις ομιλίες εκφωνήθηκε στο Πεκίνο μόλις έξι ημέρες μετά τα βίαια επεισόδια στο Ουρούμτσι, σε μια συνάντηση ηγετών για να συζητήσουν την πολιτική αναφορικά με την Σιντζιάνγκ.
Εκείνη την εποχή, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν μόνο μερικά αποσπάσματα από αυτήν, τα οποία αντανακλούσαν σαφώς την οργή του κ. Xi.
Ανέφεραν ότι ζητούσε «τείχη από χαλκό και ατσάλι» και «δίχτυα απλωμένα από τη γη μέχρι τον ουρανό» για να πιάσουν τους τρομοκράτες, όπως τους «αρουραίους του δρόμου».
Το διαβαθμισμένο κείμενο της ομιλίας αυτής καθώς και των τριών άλλων, που εκφωνήθηκαν από τον κ. Xi κατά τη διάρκεια περιοδείας του στη Σιντζιάνγκ τον Απρίλιο του 2014, περιέχουν το περίγραμμα μιας στρατηγικής για τον περιορισμό της βίας. Δεν αποτελούν όμως ένα σαφές σχέδιο.
Σε αυτά, ο κ. Xi δεν ζητούσε άμεσα τα μέτρα που εκτυλίχθηκαν από το 2017 και μετά και ώθησαν την Αμερική να κατηγορήσει την Κίνα για γενοκτονία. Εκτός από τους εγκλεισμούς, αυτά περιλαμβάνουν εξαναγκασμό σε στειρώσεις και καταναγκαστική εργασία για εκατοντάδες χιλιάδες Ουιγούρους.
Στις 23 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της Αμερικής, Joe Biden, υπέγραψε νόμο βάσει του οποίου απαγορεύονται όλες οι εισαγωγές από τη Σιντζιάνγκ, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν αποτελούν προϊόν καταναγκαστικής εργασίας.
Η έλλειψη συγκεκριμένων συνταγών είναι χαρακτηριστική των ομιλιών του γενικού γραμματέα που κυκλοφορούν σε χαμηλότερα επίπεδα της γραφειοκρατίας.
Αυτές περιλαμβάνονται σε μια διαβαθμισμένη έκδοση που ονομάζεται Zhongban Tongbao, ή «Εγκύκλιος του Γενικού Γραφείου».
Ακόμη και σε αυτό το περιορισμένο φόρουμ, οι ομιλίες μπορεί να υποστούν επεξεργασία, αφήνοντας σχεδόν το ίδιο περιθώριο ερμηνείας με εκείνες που κυκλοφορούν δημοσίως (οι επίσημες μεταφράσεις των ομιλιών του κ. Xi, για κατανάλωση από τους ξένους, απογυμνώνονται από το ευαίσθητο περιεχόμενο τους με ιδιαίτερη αυστηρότητα).
Αυτές που εκφωνήθηκαν τον Απρίλιο του 2014 επανεκδόθηκαν δυόμισι χρόνια αργότερα για να διανεμηθούν σε όλες τις κομματικές επιτροπές της Σιντζιάνγκ σε επίπεδο νομού ή αστικής περιφέρειας – μια σχετικά ευρεία κυκλοφορία που δεν χρησιμοποιείται για τις πιο απόρρητες οδηγίες.
Οι υπάλληλοι σε χαμηλότερα επίπεδα οφείλουν να καταλαβαίνουν από τα συμφραζόμενα. Στις εκδόσεις που είναι τώρα διαθέσιμες, οι ομιλίες του κ. Xi δεν καθιστούν εύκολο κάτι τέτοιο. Περιλαμβάνουν σαρωτικές, σκληρές εκκλήσεις για δράση («μην δείχνετε έλεος»).
Όμως είναι εκπληκτικά διανθισμένες με εκκλήσεις για ανεκτικότητα και σεβασμό προς τους Ουιγούρους και τη θρησκεία τους.
Οποιοσδήποτε ξένος τις διάβαζε το 2014 ή τις τρεις που επανεκδόθηκαν το 2016 την παραμονή του ανοίγματος των γκουλάγκ, δεν θα μπορούσε να φανταστεί τον βαθμό και την κλίμακα της καταστολής που θα ακολουθούσε.
Είναι πιθανό ότι άλλες εντολές που διαβιβάστηκαν μέσω της γραφειοκρατίας με διαφορετικά μέσα – όπως οι οδηγίες που δόθηκαν από αξιωματούχους προπαγάνδας, τις υπηρεσίες ασφαλείας και τον επικεφαλής του κόμματος της Σιντζιάνγκ, Chen Quanguo – θα κατεύθυναν τους αξιωματούχους να εκμεταλλευτούν τα πιο σκληρά λόγια του κ. Xi, όπως πιθανώς σκόπευε (ο κ. Chen αντικαταστάθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από τον κυβερνήτη της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ, Ma Xingrui, αλλά διατήρησε την άλλη του θέση ως μέλος του κυβερνώντος Πολιτικού Γραφείου).
Οι περιστασιακές πιο μετριοπαθείς ή ακόμη και προοδευτικές δηλώσεις του κ. Xi -όπως αυτές που καταδικάζουν τις διακρίσεις κατά των Ουιγούρων- υποβαθμίστηκαν.
Δεν εμφανίστηκαν ποτέ στα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης ή στις δημόσιες αναφορές των ομιλιών ανώτερων αξιωματούχων στη Σιντζιάνγκ.
Σφυροκόπησέ τους
Με την πάροδο του χρόνου οι γραφειοκράτες και ο ίδιος ο κ. Xi προτίμησαν και επιβράβευσαν την πιο δρακόντεια ερμηνεία του οράματος του. Κάτι τέτοιο συνέβη μετά από μια άλλη μυστική ομιλία του κ. Xi, η οποία διέρρευσε στη συνέχεια.
Δόθηκε λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας το 2012 και ήταν μια προειδοποίηση κατά της ιδεολογικής χαλαρότητας.
Η Σοβιετική Ένωση, είπε, είχε καταρρεύσει επειδή κανείς δεν ήταν «αρκετά άντρας ώστε να υψώσει το ανάστημά του και να αντισταθεί». Ακολούθησε άγρια καταστολή των διαφωνούντων.
Όταν ο κ. Xi εκφώνησε τις ομιλίες του για τη Σιντζιάνγκ, οι αξιωματούχοι εκεί θα είχαν ήδη αισθανθεί τη σκλήρυνση της διάθεσης.
Νωρίτερα εκείνο το έτος ο Ilham Tohti, ένας Ουιγούρος ακαδημαϊκός που είχε ζητήσει μεγαλύτερη προστασία της ταυτότητας της εθνοτικής του ομάδας, είχε συλληφθεί στο Πεκίνο (αργότερα, το 2014, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για αυτονομισμό).
Η επιτήρηση των Ουιγούρων γινόταν όλο και πιο έντονη, με πανταχού παρόντα αστυνομικά σημεία ελέγχου. Η λέξη ανοχή έπαψε να υφίσταται.
Τα λόγια του κ. Xi έδωσαν το σύνθημα. Δήλωσε ότι οι τρεις δυνάμεις έχουν βαθιές ρίζες και ότι απαιτείται «ένας εξαιρετικά σκληρός» αγώνας για την εξάλειψή τους.
«Τρία μέτρα πάγου δεν δημιουργούνται από μια μέρα κρύου», δήλωνε ο κ. Xi.
Στηλίτευσε τις αδυναμίες της Κίνας στη συλλογή πληροφοριών, ζητώντας βελτιώσεις στη χρήση της τεχνολογίας των «μεγάλων δεδομένων» καθώς και των «ντόπιων» πληροφοριοδοτών.
«Ο Bin Laden βρέθηκε με τη βοήθεια πληροφοριοδοτών», είπε. Προέτρεψε τους αξιωματούχους συνεχώς να «κυνηγούν και να μάχονται, να πιέζουν και να μάχονται, ψάχνουν και να μάχονται, χωρίς να δίνουν στους βίαιους τρομοκράτες την παραμικρή ευκαιρία να πάρουν ανάσα».
Και, βροντοφώναξε, «αυτοί που πρέπει να συλληφθούν πρέπει να συλληφθούν, αυτοί που πρέπει να καταδικαστούν πρέπει να καταδικαστούν. Κανείς δεν πρέπει να είναι υπεράνω του νόμου».
Εκείνη την εποχή, οι νόμοι στη Σιντζιάνγκ δεν παρείχαν καμία προφανή βάση για την τοποθέτηση Ουιγούρων σε στρατόπεδα για την «αποριζοσπαστικοποίησή» τους, όπως περιγράφουν οι αξιωματούχοι έναν από τους στόχους τους.
Αλλά ο κ. Xi είπε στις αρχές της Σιντζιάνγκ να συντάξουν τοπικούς κανονισμούς για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Οι νέοι κανόνες δημοσιεύτηκαν το 2017 και αναθεωρήθηκαν το επόμενο έτος για να καταστήσουν το θέμα σαφέστερο, ζητώντας συγκεκριμένα τη δημιουργία «κέντρων εκπαίδευσης και κατάρτισης».
Ο κ. Xi δήλωσε ότι οι άνθρωποι στη Σιντζιάνγκ πρέπει να αναπτύξουν «ανοσία» κατά της «μόλυνσης» του θρησκευτικού εξτρεμισμού. Όπως σημειώνει ο κ. Zenz, αυτή η μεταφορά υιοθετήθηκε αργότερα από τους αξιωματούχους όταν δικαιολογούσαν τα στρατόπεδα.
Οι προειδοποιήσεις του κ. Xi κατά του «σοβινισμού» των Κινέζων Χαν προς τους Ουιγούρους ήταν λογικές.
«Εάν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν συμπεριλαμβάνονται ή δεν γίνονται σεβαστοί, θα δημιουργηθεί ένα αίσθημα δυσαρέσκειας ή αποξένωσης. Σε ακραίο σημείο μπορεί να οδηγήσει σε φυλετική εχθρότητα», είπε σε μια ομιλία του.
«Αν συμβεί αυτό, δεν θα έχουμε πέσει στην παγίδα που οι εχθρικές δυνάμεις έχουν σκόπιμα στήσει;»
Ανέφερε παραδείγματα στην ιστορία για την εξαφάνιση εθνοτικών ομάδων και δήλωσε ότι θα ήταν «μεγάλο πολιτικό λάθος» να προσπαθήσουμε να προκαλέσουμε κάτι τέτοιο.
Το πόσο ειλικρινής ήταν ο κ. Xi στην προτροπή του για ανεκτικότητα δεν είναι σαφές. Το κόμμα έχει μακρύ ιστορικό στο να δηλώνει πόσο διαφωτισμένο είναι, ακόμη και όταν συντρίβει ανελέητα οποιαδήποτε διαφωνία.
Προέτρεψε τους Κινέζους Χαν αξιωματούχους να περνούν χρόνο με τους Ουιγούρους στα σπίτια τους, σε μια θετική γλώσσα που ενθάρρυνε το δέσιμο μεταξύ των εθνοτήτων.
Αυτή η οδηγία μετατράπηκε σε ένα τρομακτικό πρόγραμμα φιλοξενίας αξιωματούχων Χαν από οικογένειες Ουιγούρων για να τους κατασκοπεύουν και να τους εκφοβίζουν.
Ζήτησε τη «βελτιστοποίηση» της πληθυσμιακής αναλογίας της νότιας Σιντζιάνγκ, εννοώντας προφανώς ότι θα πρέπει να υπάρχει μια πιο ισορροπημένη αναλογία μεταξύ Κινέζων Χαν και Ουιγούρων.
Η διατύπωσή του έδειχνε ότι εννοούσε ότι περισσότεροι Κινέζοι Χαν θα έπρεπε να εγκατασταθούν στην περιοχή.
Αυτό που ακολούθησε ήταν μια εκστρατεία που περιελάμβανε αναγκαστικές στειρώσεις, οι οποίες προκάλεσαν απότομη μείωση του ποσοστού γεννήσεων των Ουιγούρων.
Ο κ. Xi είχε πιθανώς την πρόθεση να δώσει στους Ουιγούρους ένα χτύπημα όταν, το 2016, διόρισε τον κ. Chen, τον αξιωματούχο που μόλις αντικαταστάθηκε, ως επικεφαλής του κόμματος στη Σιντζιάνγκ.
Αυτό ήταν μια αναγνώριση της προηγούμενης επιτυχίας του κ. Chen στην επιβολή δρακόντειων μέτρων ασφαλείας ως επικεφαλής του κόμματος στο Θιβέτ.
Ο κ. Chen προήχθη στο Πολιτικό Γραφείο τον επόμενο χρόνο, καθώς τα στρατόπεδα στη Σιντζιάνγκ γέμιζαν. Ο κ. Xi δεν έχει πει τίποτα δημοσίως για τις εγκαταστάσεις αυτές.
Αλλά σε μια συνάντηση το 2019 με έναν επιδοκιμάζοντα Donald Trump, ο κ. Xi προσπάθησε να δικαιολογήσει την ύπαρξή τους, έγραψε ο John Bolton, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Αμερικανού προέδρου εκείνη την εποχή, σε ένα απομνημόνευμα.
Το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας, Xinhua, δήλωσε ότι ο κ. Chen θα λάβει άλλη θέση εργασίας. Η προαγωγή θεωρείται μάλλον πιθανή.
Οι αξιωματούχοι που μπορεί να μπήκαν στον πειρασμό να αναδείξουν τις πιο μετριοπαθείς παρατηρήσεις του κ. Xi, σύντομα θα το ξανασκέφθηκαν.
Ως επικεφαλής της Σιντζιάνγκ, ο κ. Chen εκκαθάρισε χιλιάδες τοπικούς αξιωματούχους επειδή ήταν «διπρόσωποι», δηλαδή δεν πολεμούσαν αρκετά σθεναρά τις τρεις δυνάμεις.
Ένας από αυτούς ήταν ο Wang Yongzhi, ο γραμματέας του κόμματος της Yarkand, μιας κομητείας στη νότια Σιντζιάνγκ.
Ο κ. Wang συνελήφθη το 2017, αφού είχε απελευθερώσει «παράνομα» χιλιάδες κρατούμενους από τα στρατόπεδα, σύμφωνα με τα έγγραφα που περιήλθαν στην κατοχή του Uyghur Tribunal.
Ομολόγησε ότι απελευθερώνοντας αυτούς τους κρατούμενους, είχε τοποθετήσει «ωρολογιακές βόμβες» που απειλούσαν την κοινωνική σταθερότητα.
Μια μυστική κυβερνητική έκθεση ανέφερε ότι είχε αρνηθεί «να συλλάβει όλους εκείνους που θα έπρεπε να συλληφθούν». Θα έπρεπε όμως να θυμάται, αυτές ήταν οι διαταγές του κ. Xi.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
