Αν και η αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Τράπεζα της Αγγλίας ήταν αναμενόμενη, οι επενδυτές οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες τους χρηματιστηριακούς δείκτες και σε αξιοσημείωτη άνοδο το κόστος δανεισμού των οικονομιών αυτή την εβδομάδα.
Ανεξάρτητα από το εάν θα είναι ηπιότερες οι αυξήσεις των επιτοκίων μέσα στο 2023, μια πεποίθηση που έχει καλλιεργηθεί στις αγορές, οι κεντρικοί τραπεζίτες των ΗΠΑ και της Ευρώπης υπενθύμισαν πως θα συνεχίσουν με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής μέχρι να δαμάσουν τον πληθωρισμό παρά τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Οικονομικοί αναλυτές υπολογίζουν πως οι πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ κινούνται στο 60% και στην Ευρώπη φθάνουν το 80%, σύμφωνα με το Bloomberg, λόγω φόβων μήπως παγιωθεί ένα περιβάλλον πληθωρισμού και υψηλού κόστους δανεισμού.
Αυτή η απαισιοδοξία απεικονίστηκε στη μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων την περασμένη Πέμπτη αφού είχαν ολοκληρωθεί οι συνεδριάσεις όχι μόνον της Fed, της EKT και της Τράπεζας της Αγγλίας, αλλά επίσης των κεντρικών τραπεζών της Ελβετίας και της Νορβηγίας, όπου επίσης αποφασίστηκε αύξηση των επιτοκίων. O πανευρωπαϊκός δείκτης Europe Stoxx 600 κατέγραψε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από τον Μάιο και οι Dow Jones, S&P 500 και Nasdaq στις ΗΠΑ υποχώρησαν από 2,25% έως 3,23%. Οι αποδόσεις των διετών γερμανικών ομολόγων έφθασαν στο υψηλό 14ετίας και αυτές των 10ετών ιταλικών ομολόγων διαμορφώθηκαν στο 4,34% από το 1,195% αρχές του 2022.
Με τα χρηματιστήρια να κλείνουν την εβδομάδα στο κόκκινο, αναλυτές της αγοράς εξηγούν πως το μήνυμα σε ΗΠΑ και Ευρώπη είναι πως ουδείς γνωρίζει πότε θα ολοκληρωθεί αυτός ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων. Αυτή η αβεβαιότητα σε ένα δυσοίωνο μακροοικονομικό περιβάλλον θα πυροδοτήσει ύφεση, εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές. Και με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να διατηρεί στα ύψη το κόστος ενέργειας και τροφίμων, το ερώτημα είναι πόσο βαθιά θα είναι αυτή η ύφεση.
Άγνωστη η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού
Μπορεί να θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως κλιμακώθηκε ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη. Πότε θα έχει αποκλιμακωθεί, όμως, τόσο ώστε να προσεγγίσει τον στόχο του 2%; Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της ΕΚΤ, η χαλιναγώγηση των τιμών στο 2,3% μετατέθηκε έναν χρόνο μετά στο 2025 από το 2024 -που είχε ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο.
«Δεν βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο, δεν επιβραδύνουμε. Θα είναι μακρύς ο δρόμος», δήλωσε την περασμένη Πέμπτη η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, αναφορικά με την ανηφορική πορεία των επιτοκίων. Σήμερα το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων βρίσκεται στο 2% και το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 2,5%. Σε ανάλογο μήκος κύματος, η πλειοψηφία των αξιωματούχων της Fed θεωρεί πως τα επιτόκια θα έχουν κορυφωθεί όταν θα φθάσουν στο φάσμα του 5% με 5,5% από το υφιστάμενο 4,25% έως το 4,5% που είναι ήδη το υψηλό 15ετίας.
Αν και τα σενάρια για ύφεση στην Ευρωζώνη και τη Βρετανία ενισχύθηκαν ύστερα από την ανακοίνωση στοιχείων που έδειξαν υποχώρηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας τον Δεκέμβριο, η πτώση αυτή ήταν μικρότερη σε σχέση με ένα μήνα πριν. Ανησυχητική ήταν επίσης η υποχώρηση των λιανικών πωλήσεων των ΗΠΑ τον Νοέμβριο κατά 0,6% σε σχέση με ένα μήνα πριν.
«Οι αξιωματούχοι των κεντρικών τραπεζών, τουλάχιστον στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, φαίνεται να αναγνωρίζουν ανοικτά πως η οικονομική ανάπτυξη θα είναι αδύναμη το 2023», σχολιάζει στη Wall Street Journal ο Κρίστιαν Νότλινγκ, επικεφαλής επενδύσεων στον τομέα ιδιωτικής τραπεζικής της Deutsche Bank. «Μια ύφεση θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, σύντομη, αλλά δεν θα είναι ανώδυνη».
