«Μην αναζητάτε για πρόοδο στην Ουκρανία στους G20» είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, καθώς έπεφτε η αυλαία για τη σύνοδο κορυφής των 20 ισχυρότερων αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων κρατών στο Νέο Δελχί. Ένα 24ώρο μετά, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, κατέφθανε στο Κίεβο για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων που είναι απαραίτητες στην έναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ. Πρόκειται για την τέταρτη επίσκεψη της Μπέρμποκ μέσα στο τελευταίο 18μήνο, δηλαδή από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Το Κίεβο, ωστόσο, δεν έκρυψε τη δυσαρέσκεια του για την κοινή διακήρυξη που υπεγράφη από τους G20, διότι δεν καταδικάζεται απευθείας η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία παρά μόνον η παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών και οι επιθέσεις σε άμαχο πληθυσμό. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας μίλησε για μια διακήρυξη που «δεν είναι άξια για να είναι περήφανος κανείς». Όμως, προτεραιότητα της Δύσης σε αυτήν τη σύνοδο κορυφής ήταν να αποτρέψει ένα βαθύτερο χάσμα με τον Παγκόσμιο Νότο, ο οποίος είχε αρχίσει να αποστασιοποιείται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Δύση έπρεπε να τονίσει ξανά την παρουσία της στον διεθνή γεωπολιτικό χάρτη, καθώς η Κίνα μαζί με τη Ρωσία διευρύνουν την σφαίρα επιρροής τους στην Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ιδίως οι χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος βρέθηκαν εγκλωβισμένες στη διαμάχη για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρακολουθώντας τις ΗΠΑ να παραχωρούν δισεκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη του Κιέβου και παραβλέποντας έτσι τις ανάγκες τους. Αυτήν την ανησυχία εξέφρασε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, και εκεί απέδωσε την απόφαση των ΗΠΑ να ενισχύσουν τον ρόλο της Παγκόσμιας Τράπεζας, εξαγγέλλοντας μια πιστωτική επέκταση της τάξεως των 25 δισ. δολαρίων με την προοπτική τα κεφάλαια αυτά να φθάσουν τα 100 δισ. δολάρια εάν ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
«Εάν γράφαμε εμείς το κείμενο θα ήταν πολύ διαφορετικό» δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος ανεπίσημα στους Financial Times, εξηγώντας πως απώτερος στόχος είναι η θεμελίωση μιας παγκόσμιας κοινής συναίνεσης και μέσα σε αυτήν τη διαδικασία θα πρέπει να γίνονται και συμβιβασμοί. Σε ανάλογο μήκος κύματος, Αμερικανοί αξιωματούχοι τόνισαν πως η Δύση χρειάζεται στο πλευρό της ισχυρότερες οικονομίες του αναδυόμενου κόσμου -όπως είναι η Βραζιλία, η Ινδία και η Νότια Αφρική- εάν υπάρχει καμία πιθανότητα να ασκηθούν πιέσεις στη Ρωσία ώστε να υπάρξει ειρήνη στην Ουκρανία.
ΗΠΑ και Ιταλία διατηρούν αποστάσεις από το Πεκίνο
Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό της Κίνας, Λι Τσιάνγκ, η απουσία του ομολόγου, Σι Τζινπίνγκ, από τη σύνοδο κορυφής των G20 επιβεβαιώνει το ρήγμα των σχέσεων ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Ούτε αναμένεται να εξανεμισθεί η επιφυλακτικότητα της Ευρώπης απέναντι στις φιλοδοξίες της Κίνας για την αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού. Σε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Λι Τσιάνγκ, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιότζια Μελόνι επιβεβαίωσε τα σχέδια για την αποχώρηση της χώρας της από την αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού υπό την Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος».
Κάτω από αυτήν τη συγκυρία, η Ινδία και άλλες ισχυρές οικονομίες του Παγκόσμιου Νότου έρχονται για να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους με τη Δύση την ώρα που η Κίνα στρέφεται στη Ρωσία. Υπό αυτό το πρίσμα, οι G20 απεύθυναν πρόσκληση ένταξης στην Αφρικανική Ένωση, αφού παρήλθε περίπου ένα 17ήμερο μετά την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής των BRICS -Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική- στο Γιοχάνεσμπουργκ. Εκεί ανακοινώθηκαν τα σχέδια ένταξης της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ιράν, της Αιγύπτου, της Αιθιοπίας και της Αργεντινής, με το Νέο Δελχί ωστόσο να συστήνει μετριοπάθεια στις φιλοδοξίες του Πεκίνου για τη διεύρυνση των BRICS. Ναι μεν οι G20 είναι μεγαλύτερη ομάδα κρατών, αλλά τα συμφέροντα τους διαφοροποιούνταν όλο και πολύ τα τελευταία χρόνια, με κορύφωση τον πόλεμο στην Ουκρανία που δίχασε βαθύτερα τον κόσμο.
Η Ρωσία θεώρησε μεγάλη επιτυχία την απουσία μιας αναφοράς στον πόλεμο της Ουκρανίας από την κοινή διακήρυξη των G20, αλλά ο Μακρόν είπε πως «δεν πιστεύω πως είναι μεγάλη διπλωματική νίκη ή κάτι παραπάνω από μια απομόνωση της Ρωσίας». «Δεν είναι οι G20 το μέρος που θα σημειωθεί διπλωματική πρόοδος πάνω σε αυτό το ζήτημα».
Απομένει, ωστόσο, να διευκρινιστεί εάν το Κρεμλίνο θα ανταποκριθεί στην έκκληση των υπολοίπων G20 για την επαναφορά της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας -όπως αναφέρεται στην κοινή διακήρυξη- που θα επέτρεπε στην επανεκκίνηση των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία. Παράλληλα, η Μπέρμποκ εξέφρασε από το Κίεβο την επιθυμία της ΕΕ να συνδέσει ακόμη πιο στενά το ενεργειακό της δίκτυο με την Ουκρανία προκειμένου να θωρακιστεί η χώρα μέσα στον χειμώνα. Εντούτοις, οι ισχυρές δυνάμεις της Δύσης δεν αμφισβητούν πως είναι απαραίτητος ο διαρκής εξοπλισμός της Ουκρανίας όσο συνεχίζεται ο πόλεμος από τη Ρωσία.
