Η ανακατεύθυνση των εμπορικών πλοίων από την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ σε ποσοστό άνω του 55%, εξαιτίας των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι της Υεμένης, τους τελευταίους δύο περίπου μήνες, έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες για νέες ανατιμήσεις σε τρόφιμα και άλλα αγαθά, καθώς ο συγκεκριμένος διάπλους θεωρείται από τους σημαντικότερους στον κόσμο.
Τόσο η παγκόσμια ναυτιλία όσο και η παγκόσμια οικονομία βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντική άνοδο στο κόστος των θαλάσσιων μεταφορών, η οποία θα μπορούσε να συντηρήσει τις πληθωριστικές πιέσεις ή ακόμη και να οδηγήσει σε νέα άνοδο του πληθωρισμού. Σε μία στιγμή που το φαινόμενο εξασθενεί και οι κεντρικές τράπεζες ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε μειώσεις επιτοκίων.
Σύμφωνα με την εξειδικευμένη σε δεδομένα και αναλύσεις για τις παγκόσμιες μεταφορές, πλατφόρμα Xeneta, το κόστος των θαλάσσιων μεταφορών από την Άπω Ανατολή προς την Ευρώπη έχει αυξηθεί άνω του 200% στις πρώτες 52 ημέρες της κρίσης της Ερυθράς Θάλασσας που ξέσπασε στα μέσα Δεκεμβρίου. Για να γίνει αντιληπτός ο αντίκτυπος της κρίσης, σημειώνεται ότι η αύξηση ξεπερνά ακόμα και τις πρώτες 52 ημέρες της πανδημίας.
Πλήγμα έχει δεχθεί και το λιμάνι του Πειραιά, καθώς σύμφωνα με στοιχεία της Cosco, η διακίνηση containers μειώθηκε κατά 12,7% τον Ιανουάριο στους προβλήτες II και III.
Τα ναύλα δεν έχουν αυξηθεί μόνο για τη μεταφορά αγαθών από την Ασία προς την Ευρώπη. Σύμφωνα με την Container xChange, το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα προς τις ΗΠΑ έχει εκτιναχθεί κατά το εντυπωσιακό 223% μέσα στην κρίση. Μία εξέλιξη που οφείλεται και στην εκπληκτική ανθεκτικότητα που εμφανίζει η αμερικανική οικονομία και η οποία μεταφράζεται σε αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης. Το λιμάνι του Λος Άντζελες είδε τον όγκο των εμπορευματοκιβωτίων να αυξάνεται κατά 38,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Για τον εμπορικό δίαυλο Κίνας-ΗΠΑ, η Xeneta εκτιμά ότι η κρίση στα ναύλα αρχίζει να αποκλιμακώνεται, ενώ για τις μεταφορές από την Ασία προς την Ευρώπη η αποκλιμάκωση έχει ξεκινήσει από τα τέλη Ιανουαρίου. Παρά την αποκλιμάκωση, το κόστος για τη μεταφορά containers από τη Σανγκάη προς το Ρότερνταμ παραμένει σχεδόν 3,5 φορές ακριβότερο σε σύγκριση με πριν τις επιθέσεις των Χούθι.
Επίσης, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν αναμένεται να βρεθεί σύντομα λύση για την επιστροφή των πλοίων στη Διώρυγα του Σουέζ και αυτό σημαίνει πως οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις και οι αυξήσεις στα ναύλα θα συνεχιστούν για άγνωστο χρονικό διάστημα. Όμως οι αναλυτές της ING πιστεύουν ότι αφενός δεν θα εκτροχιαστεί το παγκόσμιο εμπόριο και αφετέρου ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό θα είναι περιορισμένος.
Οι καθυστερήσεις έχουν και άλλες επιπτώσεις. Η Tesla στο τέλος Ιανουαρίου διέκοψε την παραγωγή για δύο εβδομάδες στα δύο εργοστάσια που διαθέτει στη Γερμανία, ενώ άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Volvo, η Suzuki και η Michelin σταμάτησαν την παραγωγή στα ευρωπαϊκά τους εργοστάσια για κάποιες ημέρες εξαιτίας των ελλείψεων.
Το παγκόσμιο εμπόριο σημείωσε πτώση 1,3% τον Δεκέμβριο του 2023 και σε μηνιαία βάση. Οι καθυστερήσεις εξαιτίας της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά τα στοιχεία του α’ τριμήνου 2024 και πολύ λίγο το ΑΕΠ. Η ING προβλέπει ότι το παγκόσμιο εμπόριο τελικά δεν θα επηρεαστεί σημαντικά στο σύνολο του έτους και θα αυξηθεί κατά 2,5%.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, η ING εκτιμά ότι δεν υπάρξει νέο κύμα, γιατί σε αντίθεση με την πανδημία η ζήτηση είναι υποτονική κι έτσι οι πιέσεις στις τιμές θα είναι περιορισμένες. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι το δυσμενές σενάριο κατά το οποίο η κρίση στη Μέση Ανατολή θα γενικευτεί με σοβαρές συνέπειες για τα τάνκερ και την αγορά πετρελαίου. Σε κάθε περίπτωση, η ING δεν πιστεύει ότι ο πληθωρισμός μπορεί να φτάσει ξανά στα περσινά υψηλά επίπεδα. Όπως σημειώνει, κατά τη διάρκεια της πανδημίας τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες πρόσθεσαν 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό προσωπικής κατανάλωσης στις ΗΠΑ. Αντιθέτως, σήμερα οι εφοδιαστικές αλυσίδες αντιμετωπίζουν πολύ μικρότερο προβλήματα ενώ το μέσο κόστος θαλάσσιων μεταφορών απέχει πάρα πολύ από τα υψηλά που καταγράφηκαν μέσα στην πανδημία.
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναφέρει ότι το διεθνές κόστος θαλάσσιων μεταφορών αντιστοιχεί μόλις στο 3% του τελικού κόστους παραγωγής για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και σε λιγότερο από το 1% των τιμών παραγωγού, με αποτέλεσμα να μην αναμένεται πρόβλημα με τον πληθωρισμό.
