Το άλμα του 2021 έχει βιώσιμα θεμέλια και μπορεί να επαναληφθεί το 2022

Νίκος Σ. Μαγγίνας

O Νίκος Σ. Μαγγίνας είναι Επικεφαλής Οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας

Η δυναμική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας το 2021 φαίνεται ότι θα υπερβεί και τα πιο αισιόδοξα σενάρια που είχαν καταρτισθεί μέχρι τα μέσα του έτους, επιβεβαιώνοντας ότι η πανδημία ήταν ένα εξαιρετικά σφοδρό, αλλά προσωρινό, σοκ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ισχυρή αντίδραση της οικονομικής πολιτικής τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα, αλλά, κυρίως, στην επιτυχημένη ανταπόκριση του πλέγματος υγείας, προστασίας και εφαρμοσμένης έρευνας στις ανεπτυγμένες οικονομίες, που επισφραγίστηκε με την ταχεία διαθεσιμότητα των εμβολίων. Με βασικές κινητήριες δυνάμεις την ισχυροποίηση της μεταποίησης, των εξαγωγών, της εγχώριας ζήτησης και τελικά του τουρισμού, που ανέκαμψαν διαδοχικά με αυξανόμενη ταχύτητα κατά την πορεία του έτους, η οικονομία, σε επίπεδο δεικτών τουλάχιστον, φαίνεται να ανακτά γοργά τις απώλειες που είχε κατά το 2020. Ειδικότερα, οι επιδόσεις στο πεδίο των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, της εταιρικής κερδοφορίας, του κύκλου εργασιών του επιχειρηματικού τομέα αλλά και της απασχόλησης/ανεργίας έχουν αγγίξει ή υπερβεί τα προ-πανδημίας επίπεδά τους. Για να συμβεί αυτό απαιτήθηκε μια πρωτόγνωρη δημοσιονομική στήριξη, που υπερέβη τα 30 δισ. ευρώ (περίπου 20% του μέσου ΑΕΠ για την περίοδο 2020-21),η οποία απορρόφησε μεγάλο τμήμα του πλήγματος, στηρίζοντας την απασχόληση, το διαθέσιμο εισόδημα και τη ρευστότητα. Η εν λόγω αντιμετώπιση συνιστά και την κρίσιμη διαφορά σε σχέση με την παρατεταμένη βαθιά κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, όταν οι πολλαπλές ανισορροπίες της οικονομίας, η αβεβαιότητα και η στοχοποίηση της «μοναδικότητας» της ελληνικής περίπτωσης, σε συνδυασμό με την πίεση για επίτευξη υπερφιλόδοξων και ανελαστικών δημοσιονομικών στόχων, επέτειναν το υφεσιακό αποτέλεσμα.

Τόσο ο υγιής επιχειρηματικός τομέας όσο και τα λιγότερο ευάλωτα νοικοκυριά απέδειξαν, εν μέσω μιας νέας αναπάντεχης κρίσης, ότι έχουν σφυρηλατήσει ένα ισχυρό υπόβαθρο που τους επιτρέπει να ανταπεξέρχονται και σε νέες αντιξοότητες. Η ενεργή στήριξη συνέβαλε ώστε να μην καταβυθιστούν περισσότερο εκείνοι που η πανδημία τους βρήκε να παλεύουν ακόμη με την προηγούμενη κρίση. Υπό αυτό το πρίσμα και λαμβάνοντας υπόψη την υπεραπόδοση που σημειώθηκε κατά το 9μηνο του 2021, ακόμη και το πρωτοφανές ενεργειακό σοκ και ο αναπόφευκτος πληθωριστικός αντίκτυπος είναι αντιμετωπίσιμα, δεδομένου ότι η άνοδος στις διεθνείς τιμές θεωρείται προσωρινή. Η ανωτέρω διαπίστωση δε συνιστά ευσεβή πόθο, αλλά αξιοποιεί πληροφορίες που έχουμε μέχρι σήμερα αλλά και τάσεις που έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν. Οι προαναφερόμενες δυσμενείς εξελίξεις είναι προσωρινές καθώς οφείλονταισε προσωρινούς παράγοντες, και συγκεκριμένα, σε μια αναπάντεχα συντονισμένη ενδυνάμωση της ζήτησης διεθνώς, που έπιασε εξαπίνης το πλέγμα προσφοράς-παραγωγής-μεταφορών μετά από ένα χρόνο αβεβαιότητας και αδράνειας. Έκτακτοι κλιματικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες ήρθαν να οξύνουν το πρόβλημα στον τομέα της ενέργειας, αλλά ακόμη και εκεί τα στοιχήματα των αγορών μέσω χρηματοοικονομικών παραγώγων και προθεσμιακών συμβολαίων προβλέπουν αισθητή αποκλιμάκωση των τιμών από την άνοιξη.

Συνεπώς, η οικονομία θα ξεκινήσει τη νέα χρονιά με κεκτημένη ταχύτητα από το 2021, εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ρευστότητας (ειδικά στις πιο εύρωστες επιχειρήσεις), αυξανόμενες εισροές επενδυτικών κεφαλαίων και εντεινόμενες επιχειρηματικές αναδιατάξεις. Το τραπεζικό σύστημα πλησιάζει στην ολοκλήρωση του επίπονου κύκλου εκκαθάρισης των χαρτοφυλακίων όντας σε ισχυρή κεφαλαιακή θέση. Το πιο αδύναμο τμήμα της οικονομίας, που έφερε και το βάροςτης πολυετούς συσσώρευσης κόκκινων δανείων, έχει μια ευκαιρία ανάταξης και επανόδου στη βιωσιμότητα, ενώ η ίδια η πραγματικότητα ωθεί στην τελική φάση αναδιάρθρωσης της οικονομίας.

Οι ανωτέρω ενθαρρυντικές επιδόσεις, που επιτεύχθηκαν πριν ακόμη αρχίσουν να φαίνονται οι επιδράσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, δημιουργούν ένα ισχυρό εφαλτήριο για αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και δημιουργία περισσότερο ποιοτικών θέσεων εργασίας

Επιπροσθέτως, το Ταμείο Ανάκαμψης σε συνδυασμό με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο παρέχουν πρωτόγνωρη ισχύ πυρός για τη χρηματοδότηση επενδύσεων –τριπλάσια σε σχέση με την προηγούμενη 20ετία – η οποία αυξάνεται περαιτέρω μέσω της μόχλευσης με ιδιωτικά κεφάλαια. Η ισχυρή θέση και τα υψηλά επίπεδα παραγωγής και χρήσης του παραγωγικού δυναμικού πολλών εταιριών καθιστούν βέβαιη την επιτάχυνση των ιδιωτικών επενδύσεων.

Ο τουρισμός, μετά το καλύτερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα, έχει ακόμη σημαντικό περιθώριο υψηλών επιδόσεων – και συνεισφοράς στην οικονομία – προκειμένου να φτάσει στα επίπεδα του 2019, που ισοδυναμούν με πρόσθετα έσοδα 8 δισ. ευρώ και πρόσθετες αφίξεις τουλάχιστον 18εκατ.τουριστών πάνω από τα εκτιμώμενα επίπεδα για φέτος.

Επίσης, παρά την αβεβαιότητα που δημιουργεί ο πληθωρισμός, διαφαίνεται ότι τόσο η ΕΚΤ όσο και όλες οι κορυφαίες κεντρικές τράπεζες διεθνώς είναι προσεκτικές ώστε να μη διασαλεύσουν το ευνοϊκό χρηματοδοτικό περιβάλλον, με την Ελλάδα να επωφελείται σημαντικά στο μεσοδιάστημα μέχρι την ανάκτηση της επενδυτικής αξιολόγησης (“investmentgrade”).

Υπό την προϋπόθεση ότι ο έλεγχος της πανδημίας παραμένει αποτελεσματικός και ότι επιβεβαιώνεται η προσωρινή φύση της πληθωριστικής έξαρσης διεθνώς, τίθενται οι προϋποθέσεις για διατηρήσιμη αναβάθμιση του αναπτυξιακού δυναμικού της οικονομίας. Το άλμα του 2021 έχει βιώσιμα θεμέλια και μπορεί να επαναληφθεί το 2022, καθώς και να διαχυθεί σε ένα μεγαλύτερο τμήμα της οικονομίας αν αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που διανοίγονται και πιστέψουμε στις δυνατότητές μας.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!