Η φράση «η Ευρώπη προοδεύει μόνο σε περιόδους κρίσης» αποδεικνύεται αληθινή, καθώς η πρόσφατη κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας οδηγεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε σημαντικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της άμυνας και της οικονομίας. Όπως εξηγεί η UBS, η απόφαση των ΗΠΑ να αναστείλουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία επιτάχυνε τη συζήτηση για την ασφάλεια της Ευρώπης, με τη Γερμανία να πρωτοστατεί σε ριζικές αλλαγές δημοσιονομικής πολιτικής.
Γερμανία: «Ό,τι χρειαστεί» για την άμυνα
Στη Γερμανία, τα κόμματα που αναμένεται να σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση – το συντηρητικό CDU/CSU και το κεντροαριστερό SPD – ανακοίνωσαν σχέδια αναθεώρησης του περίφημου «φρένου χρέους». Συγκεκριμένα, προτείνουν την εξαίρεση των δαπανών άμυνας άνω του 1% του ΑΕΠ από τον δημοσιονομικό περιορισμό. Δεδομένου ότι η Γερμανία μόλις πρόσφατα έφτασε τον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες 2% του ΑΕΠ, μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να επιτρέψει σημαντική αύξηση του κρατικού δανεισμού.
Παράλληλα, η επερχόμενη κυβέρνηση σχεδιάζει ένα νέο επενδυτικό ταμείο 500 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των υποδομών, το οποίο θα λειτουργήσει εκτός του μηχανισμού του φρένου χρέους για μια δεκαετία. Επιπλέον, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχεδιάζει να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς κανόνες για τις κρατιδιακές κυβερνήσεις, επιτρέποντάς τους να αυξήσουν τον δανεισμό τους στο 0,7% του ΑΕΠ.
Αν οι προτάσεις εφαρμοστούν, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γερμανίας θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2,5% του ΑΕΠ ετησίως. Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη δεν αναμένεται να αυξηθεί με την ίδια ταχύτητα, καθώς οι πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις της δημόσιας δαπάνης είναι συνήθως περιορισμένες. Παρόλα αυτά, η στροφή προς υψηλότερες δημόσιες δαπάνες θα μπορούσε να τονώσει το επιχειρηματικό κλίμα και την ιδιωτική κατανάλωση.
Η ΕΕ ακολουθεί
Παράλληλα με τις γερμανικές εξελίξεις, η ΕΕ εξετάζει αύξηση των αμυντικών δαπανών έως 800 δισ. ευρώ, μέσω δανείων προς τα κράτη-μέλη και δημοσιονομικών εξαιρέσεων. Ενώ χώρες με υψηλά ελλείμματα, όπως η Γαλλία, ενδέχεται να δυσκολευτούν να εφαρμόσουν τέτοια μέτρα, η γενική τάση δείχνει προς αυξημένο δανεισμό και επενδύσεις σε άμυνα και υποδομές.
Η αύξηση των κρατικών δαπανών πιθανότατα θα έχει θετικές επιπτώσεις για τις χρηματιστηριακές αγορές, με τις γερμανικές μετοχές να φτάνουν ήδη σε ιστορικά υψηλά, συνεχίζει η UBS. Επιπλέον, η αυξημένη ζήτηση για αμυντικές δαπάνες εντός της Ευρώπης ενδέχεται να μειώσει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ, ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγή.
Όσον αφορά τη νομισματική πολιτική, η ΕΚΤ δεν αναμένεται να αλλάξει άμεσα πορεία, καθώς ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται και οι κίνδυνοι ανάπτυξης παραμένουν υψηλοί. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη αύξηση των κρατικών δαπανών ενδέχεται να ωθήσει τη «φυσική» ουδέτερη τιμή των επιτοκίων σε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι προβλεπόταν.
