THEPOWERGAME
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών με τον Διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο ΙΕΠΒΑ, Δρ. Χρήστο Γιαννακόπουλο, και την ερευνήτρια κ. Άννα Καράλη συμμετείχε σε διεθνή μελέτη που συντονίστηκε από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης η οποία εντόπισε μια άνευ προηγουμένου αλλαγή στο καθεστώς των πυρκαγιών στην Ευρώπη που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή. Η ιστορική αυτή αλλαγή φαίνεται να επηρεάζει τη Νότια, Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη αλλά είναι πιο έντονη στην περιοχή της Μεσογείου.
Η μελέτη εκπονήθηκε από μία κοινοπραξία ευρωπαϊκών και διεθνών ερευνητικών ιδρυμάτων που περιλαμβάνει το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (CREAF), τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προβλέψεων Καιρού (ECMWF), το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΕΠΒΑ ΕΑΑ), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESRIN), το Πανεπιστήμιο του Σαλέντο (Ιταλία) και το Πανεπιστήμιο Πατρών.Στη μελέτη συμμετείχαν κορυφαίοι κλιματολόγοι και ειδικοί σε θέματα κινδύνου δασικών πυρκαγιών και δασικής οικολογίας (Jofre Carnicer, Andrés Alegria, Χρήστος Γιαννακόπουλος, Francesca Di Giuseppe, Άννα Καράλη, Νίκος Κούτσιας, Piero Lionello, Mark Parrington και Claudia Vitolo).
Στη μελέτη παρουσιάζεται η αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο από το 1980 έως και σήμερα (Σχήμα 1) καθώς και μελλοντικές προβολές του κινδύνου πυρκαγιάς σε επίπεδο Ευρώπης (Σχήμα 3).
Τα τελευταία χρόνια, η μελέτη εντόπισε πρωτοφανείς τιμές μετεωρολογικού κινδύνου πυρκαγιάς τόσο για το καλοκαίρι όσο και για την άνοιξη (Σχήμα 1).Oι ακραίες συνθήκες που ευνοούν την έναρξη των πυρκαγιών, γίνονται όλο και πιο συχνές κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου, λόγω των αυξημένων περιόδων καύσωνα και υδρολογικής ξηρασίας. Η αύξηση του ακραίου κινδύνου πυρκαγιάς είναι αρκετά πρόσφατη και σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνει τις δυνατότητες πυρόσβεσης, οδηγώντας σε υψηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που σχετίζονται με τις πυρκαγιές σε εξαιρετικά ζεστά και ξηρά καλοκαίρια.
Στη μελέτη εντοπίζεται μία μετατόπιση της ιστορικής τάσης που επικρατούσε από το 1950-2000, όπου οι καμένες εκτάσεις και συνεπώς και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα λόγω πυρκαγιών είχαν σταθεροποιηθεί ή και μειωθεί σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.
Η μελέτη συνδέει για πρώτη φορά τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς με αυξημένες εκπομπές CO2 από πυρκαγιές όπως μετρήθηκαν με δορυφορικές παρατηρήσεις σε ολόκληρη την ήπειρο (Σχήμα 2). Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται στη μεσογειακή Ευρώπη, αλλά και στην ψυχρότερη βόρεια Ευρώπη, στην οποία συναντώνται σημαντικές δεξαμενές άνθρακα στα δάση της τούνδρας και της τάιγκας.