Στον ανασχεδιασμό των προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών προχωρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε μια προσπάθεια να αξιοποιηθούν με βέλτιστο τρόπο τα κοινοτικά κονδύλια και να διασφαλιστούν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για τα νοικοκυριά και το περιβάλλον.
Κατηγοριοποίηση
Στο επίκεντρο των αλλαγών θα τεθεί, όπως έχει αναφέρει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, η κατηγοριοποίηση της ενεργειακής απόδοσης με βάση τις μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή, ακόμα και εντός της ίδιας περιφέρειας. Σήμερα, για παράδειγμα, στην Αττική, περιοχές όπως ο Διόνυσος και η Βούλα περιλαμβάνονται στην ίδια κλιματική ζώνη (Β’), αν και οι μέσες θερμοκρασίες είναι πολύ διαφορετικές. Έτσι, οι πολίτες που ζουν στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές της Αττικής δαπανούν τη χειμερινή περίοδο υψηλότερα ποσά για θέρμανση απ’ όσους ζουν στις παραθαλάσσιες, οι οποίες -εκ των πραγμάτων- δεν ανήκουν στην ίδια κλιματική ζώνη.
Στόχος είναι, λοιπόν, οι πολίτες που κατοικούν σε περιοχές με χαμηλότερες θερμοκρασίες να λαμβάνουν υψηλότερα ποσοστά επιδότησης σε σύγκριση με τις υπόλοιπες, ώστε να μην υπάρχουν αδικίες και οι επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση να πιάνουν τόπο. Συνεπώς, ένα κριτήριο που θα περιληφθεί στα προγράμματα «Εξοικονομώ» είναι και ο Ταχυδρομικός Κώδικας κάθε περιοχής, ώστε ανάλογα να προσαρμόζονται οι επιδοτήσεις.
Γραφειοκρατία
Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μοναδικό ζήτημα που παρατηρείται στα προγράμματα για την εξοικονόμηση ενέργειας. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ γνωρίζει καλά -και από πρώτο χέρι- το πλήθος των γραφειοκρατικών προβλημάτων που παρατηρούνται στη διαδικασία έγκρισης και εκταμίευσης των επιδοτήσεων. Ζητούμενο σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζεται και από την ίδια την αγορά, είναι η απλοποίηση των διαδικασιών και αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο στοίχημα που καλείται να κερδίσει το ΥΠΕΝ.
Όπως επισημαίνει στην κυριακάτικη έκδοση της «Απογευματινής» ο ενεργειακός επιθεωρητής και εκπρόσωπος Τύπου του Πανελλήνιου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών, Μανώλης Χριστοδουλίδης, «τα κυριότερα προβλήματα που ανέκυψαν, ειδικά στους δύο τελευταίους κύκλους του “Εξοικονομώ-Αυτονομώ 2020” και του “Εξοικονομώ 2021”, ήταν οι τεράστιες καθυστερήσεις των ελεγκτικών φορέων, οι οποίες παρουσιάζονταν στην αξιολόγηση των αιτημάτων τελικής εκταμίευσης ή ακόμα και ενδιάμεσων σταδίων πριν από την τελική εκταμίευση».
Επίσης, δεν υπήρχε καμία απολύτως δυνατότητα επικοινωνίας (διά ζώσης ή μέσω τηλεφώνου) του ωφελούμενου ή του συμβούλου έργου με τους αρμόδιους ελεγκτές του εκάστοτε φακέλου στο πλαίσιο των προγραμμάτων, ούτε τεχνική δυνατότητα απάντησης στα αυτοματοποιημένα e-mails παρατηρήσεων που έρχονταν από τον σχετικό σύνδεσμο του προγράμματος.
Κωλύματα
Ένα σημαντικό πρόβλημα, επίσης, αναφέρει ο κ. Χριστοδουλίδης, ήταν η υποστελέχωση των ελεγκτικών φορέων, αλλά κυρίως η επαγγελματική ανεπάρκεια πολλών ελεγκτών, κάτι που αποδεικνύεται από το είδος των παρατηρήσεων που αποστέλλονταν στους συμβούλους έργων-μηχανικούς.
Επιπλέον, ζητήθηκε να υποβληθούν επιπρόσθετες υπεύθυνες δηλώσεις, για τις οποίες δεν γινόταν αναφορά στον οδηγό του προγράμματος, ειδικά του «Εξοικονομώ 2020», και που δεν εξυπηρετούσαν κανένα σκοπό. Στο ίδιο θέμα έχουν γίνει πολλές καταγγελίες σχετικά με παρατηρήσεις των ελεγκτών για τις οποίες ζητούνταν υπεύθυνες δηλώσεις από τους ωφελούμενους, επιθεωρητές και ανάδοχους για δεδομένα που είτε προέκυπταν από άλλα έγγραφα, τα οποία αναγνωρίζει η πολιτεία και τα οποία δεν προσέδιδαν καμία πρόσθετη αξία, είτε θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ακόμη και νομικά προβλήματα στους υπογράφοντες.
Προτάσεις
Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ενεργειακών Επιθεωρητών προτείνει τα εξής:
- Υποχρεωτική αποστολή του συνόλου των παρατηρήσεων ενός φακέλου με τον πρώτο έλεγχο, που δεν θα μπορεί να διαρκεί πάνω από 30 ημέρες για τον αρχικό έλεγχο και 15 ημέρες για τους επανελέγχους. Από αυτήν την υποχρέωση θα εξαιρούνται παρατηρήσεις που οφείλονται σε μεταγενέστερα στοιχεία, που υποβάλλονται μετά τις παρατηρήσεις.
- Δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας του συμβούλου ή του επιθεωρητή με τον αξιολογητή, προκειμένου να αποσαφηνίζονται εύκολα και γρήγορα αιτήματα ή/και δικαιολογητικά, ώστε να αποφεύγεται η ανταλλαγή αλλεπάλληλων e-mails σε διαστήματα εβδομάδων ή μηνών, για θέματα που μπορούν να λυθούν σε λίγα λεπτά άμεσης επικοινωνίας στο τηλέφωνο.
- Απλοποίηση της διαδικασίας ελέγχου και απαίτηση πρόσθετων δικαιολογητικών ανά περίπτωση, όταν προκύπτουν συγκεκριμένα ευρήματα από τον ελεγκτικό μηχανισμό και όχι οριζόντια απ’ όλους, όπως φαίνεται να είναι η μέχρι σήμερα πρακτική.
- Ποιοτική αναβάθμιση των εργασιών ελέγχου από εξειδικευμένο προσωπικό με τεχνική γνώση του αντικειμένου.
- Αξιολόγηση των αξιολογητών και αποκλεισμός όσων κάνουν επανειλημμένα σφάλματα. Τα λάθη της πλευράς του ωφελουμένου τα «πληρώνουν» οι ίδιοι με την καθυστέρηση πληρωμής τους.
Τα συνεχή και αβάσιμα λάθη του αξιολογητή και το μετρήσιμο κόστος αυτών τα «πληρώνει» πάλι η πλευρά του ωφελουμένου. Ενδεικτική, από αυτήν την άποψη, είναι η παρατήρηση που είχε γίνει για υποβολή του ίδιου δελτίου αποστολής τρεις φορές συνεχόμενα, δηλαδή καθυστέρηση τουλάχιστον 2 μηνών, ενώ το δελτίο είχε ήδη υποβληθεί με την αρχική αίτηση εκταμίευσης και είχε επανειλημμένα αναφερθεί στον αξιολογητή σε απάντηση σειράς παρατηρήσεων.
