THEPOWERGAME
Αυτοκινητοβιομηχανία στο Μαρόκο, που συμβάλει 22% στο ετήσιο ΑΕΠ με εξαγωγές ύψους 14 δισ. δολαρίων και αμοιβές σε ντόπιους εξειδικευμένους εργάτες πάνω από το μέσο εισόδημα. Μόνο ως όνειρο θα φάνταζε πριν από 10 χρόνια όταν το αφρικανικό βασίλειο παρουσίασε το φιλόδοξο σχέδιο εκβιομηχάνισης της χώρας στο πλαίσιο αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου.
Τρία χρόνια νωρίτερα το Μαρόκο (μαζί με την Ιορδανία) είχε καταφέρει να βγει αλώβητο από την Αραβική Άνοιξη. Στα τέλη του 2010, αρχές 2011, ο Μαροκινός Μοχάμεντ ΣΤ’, όπως και ο Ιορδανός βασιλιάς Αμπντάλα B’, προτίμησε να προωθήσει ένα μετριοπαθές πακέτο μεταρρυθμίσεων (μαζί με νέο Σύνταγμα) από το να καταφύγει στη «δύναμη των όπλων» που επέλεξαν πρόεδροι άλλων αραβικών κρατών, όπως ο Καντάφι (Λιβύη), ο Μπεν Άλι (Τυνησία), ο Αμπντουλάχ Σαλέχ (Υεμένη) και ο Άσαντ (Συρία). Η επιλογή αυτή ήταν κομβική για την οικονομία της χώρας, καθώς το αραβικό βασίλειο απέφυγε τον εμφύλιο πόλεμο.
Από την ανεξαρτησία του τον Μάρτιο του 1956 από τη Γαλλία, το Μαρόκο στήριξε για δεκαετίες την οικονομία του στην αγροτική παραγωγή, την αλιεία και τον τουρισμό. Μετά, όμως, την προειδοποιητική βολή της Αραβικής Άνοιξης, το Νο 18 στη δυναστεία των Αλεβιτών έδωσε εντολή για αλλαγή παραγωγικού μοντέλου, με έμφαση στην εκβιομηχάνιση της χώρας και τις μεγάλες επενδύσεις στις υποδομές.
Μαρόκο, το success story στην αυτοκινητοβιομηχανία
Το Μαρόκο μπορεί να υπερηφανεύεται ότι εξάγει στην Ευρώπη περισσότερα αυτοκίνητα σε σχέση με την Κίνα. Η γεωγραφική εγγύτητα με τη «Γηραιά Ήπειρο» έπαιξε τον ρόλο της, ωστόσο από μόνη της δεν ήταν αρκετή για να μπορέσει το Μαρόκο να πείσει ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες να στήσουν γραμμές παραγωγής τους στο έδαφός του.
Προηγήθηκαν σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές. Νέοι αυτοκινητόδρομοι, εκσυγχρονισμός στα λιμάνια και (κυρίως) ριζική αναβάθμιση στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Στην Ταγγέρη, στρατηγικό λιμάνι στα βορειοδυτικά της χώρας, τρεις φορές την ημέρα ένα τρένο ασφυκτικά φορτωμένο με αυτοκίνητα από το εργοστάσιο της Renault, κάνει την εμφάνισή του. Τα ολοκαίνουργια αυτοκίνητα φορτώνονται στα πλοία με προορισμό τις ευρωπαϊκές αντιπροσωπείες. Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία έχει πετύχει να εξάγει σε ετήσια βάση 400.000 οχήματα… made in Morocco, βάζοντας πλώρη για τις 500.000 μέχρι το 2025.
Η αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα είναι ένα από τα διαπραγματευτικά ατού των Μαροκινών αξιωματούχων, όταν κάθονται στο τραπέζι των συζητήσεων με εκπροσώπους ξένων αυτοκινητοβιομηχανίων. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο τα οχήματα που βγαίνουν από τις γραμμές παραγωγής μεταφέρονται σε τεράστια υπαίθρια πάρκινγκ λιμανιών της χώρας, απέναντι από τα ευρωπαϊκά παράλια, πριν μπουν στη συνέχεια σε πλοία που θα τα μεταφέρουν σε χώρες της Ευρώπης. Στελέχη της Renault, αναφερόμενοι στο Μαρόκο, το αποκαλούν «η Χώρα του Sandero». Τα περισσότερα Dacia Sandero κατασκευάζονται στο εργοστάσιο της Renault, η οποία είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική αυτοκινητοβιομηχανία που δραστηριοποιείται στο Μαρόκο.
Ποιες αυτοκινητοβιομηχανίες κάνουν δουλειές στο Μαρόκο
Περισσότερες από 250 ξένες εταιρείες που κατασκευάζουν αυτοκίνητα, έχουν ανοίξει δουλειές στην αφρικανική χώρα. Εκτός από τη γαλλική Renault, κινεζικές, αμερικανικές και κορεατικές αυτοκινητοβιομηχανίες κατασκευάζουν εξαρτήματα (κινητήρες, αμορτισέρ, τροχοί, καθίσματα) σε γραμμές παραγωγής στο «Tangiers Automotive City». Πρόκειται για ένα βιομηχανικό και ερευνητικό συγκρότημα, σε μια έκταση 600.000 τετραγωνικών μέτρων, όπου χτυπά η καρδιά της μαροκινής αυτοκινητοβιομηχανίας. Η αμερικανική Stellantis παράγει αυτοκίνητα Peugeot, Opel και Fiat στο εργοστάσιό της στην Κενίτρα (πόλη στα βορειοδυτικά της χώρας).
«Πριν από 15 χρόνια δεν είχαμε εξάγει ούτε ένα αυτοκίνητο. Τώρα είναι ο πρώτος εξαγωγικός τομέας της χώρας» δήλωσε φανερά ικανοποιημένος ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Ριάντ Μεζούρ, μιλώντας στο Associated Press.
Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και γενναίες επιδοτήσεις
Συνεχίζοντας ο Μεζούρ εξηγεί πώς το Μαρόκο κατάφερε να γίνει προορισμός για τις ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες. Οι γενναίες επιδοτήσεις έως και 35% στους κατασκευαστές για να θεμελιώσουν τα εργοστάσιά τους στην αγροτική ενδοχώρα μέσα σε Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και Βιομηχανικά Πάρκα είναι ένα ακόμη δομικό στοιχείο της επιτυχημένης συνταγής.
Όπως αναφέρει, τα επιχειρηματικά κίνητρα και οι επενδύσεις σε υποδομές, όπως η εμπορευματική σιδηροδρομική γραμμή, επέτρεψαν στο Μαρόκο να αναπτύξει την αυτοκινητοβιομηχανία του, καθιστώντας την από σχεδόν ανύπαρκτη στη μεγαλύτερη της Αφρικής μέσα σε 10 χρόνια. Το Μαρόκο προμηθεύει περισσότερα αυτοκίνητα στην Ευρώπη σε σχέση με την Κίνα, την Ινδία ή την Ιαπωνία, με τη δυνατότητα παραγωγής να προσεγγίζει τις 700.000 οχήματα σε ετήσια βάση.
Δημιουργία εργοστασίου μέσα σε 5 μήνες
Στους παραπάνω παράγοντες, εκτός από την πολιτική σταθερότητα μέσα σε ένα γεωπολιτικά ασταθές περιβάλλον, έρχονται να προστεθούν οι άμεσες επενδύσεις. Η γραφειοκρατία απουσιάζει και η πιθανότητα προσφυγών να μπλοκάρουν μια σχεδιαζόμενη επένδυση είναι πολύ μικρή. Ο επενδυτής γνωρίζει ότι όταν πάρει το «ok» για να ανοίξει το εργοστάσιο, η επένδυση θα προχωρήσει και θα συνοδευτεί από σημαντικά οικονομικά και επιχειρηματικά προνόμια. Η χρηματοδότηση γίνεται και μέσω ΣΔΙΤ, όπως συνέβη στην περίπτωση της ακαδημίας που διαχειρίζεται η Renault για την εκπαίδευση τεχνικών και διευθυντικών στελεχών.
«Έχω μια απλή προτεραιότητα: όχι τις εξαγωγές ή την ανταγωνιστικότητα. Η δουλειά μου είναι να δημιουργήσω θέσεις εργασίας» ξεκαθαρίζει ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου. Το φθηνό εργατικό δυναμικό είναι ένα ακόμη πλεονέκτημα που αξιοποιεί το Μαρόκο για να προσελκύει ξένους επενδυτές. Το μισθολογικό κόστος των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών, που δραστηριοποιούνται στο Μαρόκο, είναι αισθητά χαμηλότερο σε σχέση με τα χρήματα που λαμβάνουν οι αντίστοιχοι εργάτες σε εργοστάσια στην Ευρώπη. Ωστόσο, ακόμη και με μισθούς που αντιστοιχούν στο ¼ του μηνιαίου κατώτατου μισθού των 1.766,92 ευρώ (1.911,97 δολάρια) της Γαλλίας, οι θέσεις εργασίας στις γραμμές παραγωγής και στα ερευνητικά κέντρα αμείβονται περισσότερο από το μέσο εισόδημα στο Μαρόκο.
«Προσφέρουμε κάτι περισσότερο από φθηνό εργατικό δυναμικό σε ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες που αναζητούν νέα μέρη για την κατασκευή αυτοκινήτων και την παραγωγή εξαρτημάτων» υπογραμμίζει ο Μαροκινός αξιωματούχος.
Κλιματική κρίση και αλλαγή παραγωγικού μοντέλου
Όπως σε πολλές άλλες αφρικανικές χώρες, η εγχώρια αγορά νέων αυτοκινήτων στο Μαρόκο είναι μικρή, με την πλειονότητα των οχημάτων να κατευθύνονται στο εξωτερικό. Το 2023 πωλήθηκαν λιγότερα από 162.000 οχήματα. Ωστόσο, η επιτυχία του αραβικού βασιλείου στην οικοδόμηση μιας ισχυρής αυτοκινητοβιομηχανίας εντάσσεται στη συνεχιζόμενη προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της αγροτικής οικονομίας μέσω στοχευμένων επενδύσεων, όπου η «μεγάλη εικόνα» είναι η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.
Ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας απασχολεί 220.000 εργαζόμενους σε μια χρονική περίοδο που η χώρα συνεχίζει να χάνει θέσεις εργασίας στη γεωργία ελέω της παρατεταμένης ξηρασίας, η οποία έχει μπει στον έκτο χρόνο. Η κλιματική αλλαγή είναι ένα θέμα που βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα της χώρας. Και δεν είναι μόνο τα χαμάμ που κλείνουν. Η Μεσόγειος αποτελεί «hot spot» της κλιματικής αλλαγής, με τις αρχές της αφρικανικής χώρας να σχεδιάζουν και να υλοποιούν στοχευμένα μέτρα για να προστατέψουν και να ενισχύσουν το προωθούμενο παραγωγικό μοντέλο.
Το στοίχημα της ηλεκτροκίνησης και η απειλή του προστατευτισμού
Μέχρι στιγμής το Μαρόκο τα έχει καταφέρει καλά στον τομέα της αυτοκίνησης, ωστόσο όπως σε όλες τις ιστορίες υπάρχουν ανατροπές. Με τον πόλεμο ΗΠΑ και Κίνας για τις πρώτες ύλες σε πλήρη εξέλιξη, τον Μακρόν να ονειρεύεται επιστροφή των γραμμών παραγωγής σε ευρωπαϊκό έδαφος (και ακόμα καλύτερα στη Γαλλία) και τους Τραμπ και Μπάιντεν να κονταροχτυπιούνται για το ποιος θα δώσει τις περισσότερες «πράσινες» επιδοτήσεις για τη στήριξη των αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανίων και την προσέλκυση ξένων στην αμερικανική επικράτεια, η «επόμενη ημέρα» για το Μαρόκο μόνο εύκολη δεν είναι.
Ο Αμπντελμονίμ Αμαχράα, Μαροκινός εμπειρογνώμονας σε θέματα εφοδιαστικής αλυσίδας, σημειώνει ότι οι δαπάνες για υποδομές και κατάρτιση εξειδικευμένων εργαζομένων θέτουν τη βιομηχανία της χώρας σε καλή θέση για να προσελκύσει επενδύσεις από αυτοκινητοβιομηχανίες που επιθυμούν να δημιουργήσουν αλυσίδες εφοδιασμού για ηλεκτρικά οχήματα.
Η κινεζική BYD, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο, έχει τουλάχιστον δύο φορές ανακοινώσει σχέδια για την κατασκευή εργοστασίων στο Μαρόκο. «Το σημαντικό ερώτημα είναι τι μπορεί να κάνει μια μικρή χώρα σε αυτόν τον κόσμο» τονίζει ο Αμαχράα, υπογραμμίζοντας πόσο γρήγορα αλλάζει η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία. «Έχουμε αυτήν τη δυνατότητα να συνυπάρξουμε με την Ευρώπη, την Αφρική και τις ΗΠΑ, όταν δεν μπορεί να βρεθεί ένας σύνδεσμος μεταξύ της Κίνας και της Αμερικής» αναφέρει επίσης. Καθώς η Ευρώπη στοχεύει σε μηδενικές εκπομπές έως το 2050, προωθώντας τη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης μέσα στην επόμενη δεκαετία, αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Renault προετοιμάζονται να προσαρμοστούν στο Μαρόκο.
Ο Μοχάμεντ Μπακιρί, διευθυντής των δραστηριοτήτων του ομίλου Renault στην αφρικανική χώρα, δήλωσε ότι «το ιστορικό επιτυχίας της εταιρείας στο Μαρόκο το καθιστά ελκυστικό προορισμό για άλλες επενδύσεις, ιδίως στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα». Και συμπλήρωσε: «Η χώρα έχει επίσης το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ότι διαθέτει τους έμπειρους και εξειδικευμένους εργάτες αυτοκινήτων που λείπουν από ορισμένους άλλους προορισμούς εξωτερικής ανάθεσης». Από τη μεριά του ο υπουργός Βιομηχανίας της αφρικανικής χώρας ανέφερε με νόημα: «Την ημέρα που θα αποφασίσουν ότι χρειάζονται ηλεκτρικά οχήματα, θα το κάνουμε εμείς».
Τόσο η Γαλλία όσο και οι ΗΠΑ πέρασαν πέρυσι φορολογικές πιστώσεις και κίνητρα για τους καταναλωτές που αγοράζουν ηλεκτρικά οχήματα κατασκευασμένα στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική, αντίστοιχα. Σχολιάζοντας τις προωθούμενες πολιτικές προστατευτισμού σε Ευρώπη και ΗΠΑ ο Μεζούρ παραδέχεται: «Ζούμε σε μια νέα εποχή προστατευτισμού. Βιώνουμε μια αστάθεια όσον αφορά τους εμπορικούς κανόνες, η οποία καθιστά πιο δύσκολο το έργο χωρών όπως το Μαρόκο, που επένδυσαν σε μεγάλο βαθμό στο ανοιχτό, ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο».
Ωστόσο, ο Μαροκινός αξιωματούχος παραμένει αισιόδοξος για το μέλλον, τονίζοντας ότι οι παράγοντες που οδήγησαν τη χώρα να γίνει κόμβος της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας παραμένουν και μπορούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο και στον τομέα των EVs. Ήδη, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα κύμα νέων επενδύσεων από Κινέζους κατασκευαστές μπαταριών. Το στοίχημα είναι μεγάλο, ωστόσο τα θεμέλια δείχνουν να είναι σταθερά, καθώς η αραβική χώρα μπαίνει όλο και περισσότερο στην κούρσα για την πράσινη μετάβαση στην αυτοκίνηση.
Διαβάστε επίσης:
Οι “φάλαινες” μαζεύουν ethereum, προμηνύοντας bull market
Ευρωεκλογές 2024: Μάθε σε ποιο εκλογικό τμήμα ψηφίζεις
Ηλέκτρα: Πώς προχωρά η ενεργειακή αναβάθμιση κρατικών κτιρίων
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
