THEPOWERGAME
Η αβεβαιότητα για την τελική έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία αρχίζει να παγιώνεται, με τη ρωσική εισβολή να κρατά πάνω από 15 μήνες. Δεν αποκλείονται πια εκτιμήσεις για μια πολυετή παρουσία των Ρώσων, έστω και σε ένα τμήμα των εδαφών της Ουκρανίας που κατέχουν σήμερα. Είναι μια παράμετρος που δεν πολυσυζητείτο στην Ουάσινγκτον και τον ανεπτυγμένο κόσμο μέσα στο πρώτο διάστημα της ρωσικής εισβολής.
«Ανεξάρτητα από τα εδάφη που μπορούν να ανακτήσουν οι Ουκρανοί, η Ρωσία είναι αποφασισμένη να είναι μόνιμη απειλή στην Ουκρανία», γράφει ο Σάμουελ Τσαράπ, πολιτικός αναλυτής στο κέντρο αναλύσεων RAND Corporation. Ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα πως η Δύση θα πρέπει να συνεχίζει να στηρίζει το Κίεβο. Επειδή, όμως, ένας συμβιβασμός μεταξύ Κιέβου και Μόσχας δεν είναι ορατός, ο πόλεμος αυτός μπορεί να τερματιστεί μόνον με μια εκεχειρία ανάλογη με αυτήν που επιτεύχθηκε μετά τον τριετή πόλεμο της Κορέας. «Αν και από τεχνητής σκοπιάς η Βόρεια με τη Νότια Κορέα βρίσκονται σε μια εμπόλεμη κατάσταση, κρατώντας και οι δύο ενεργές τις διεκδικήσεις τους στην κορεάτικη χερσόνησο, η εκεχειρία διαρκεί έως σήμερα», τονίζει ο Τσάραπ.
Η έκρηξη στο φράγμα της Νόβα Κακχόβκα, κοντά στην πόλη της Χερσώνας στη νότια Ουκρανία, την Τρίτη, απελευθέρωσε έναν τεράστιο όγκο νερού από τον ποταμό Δνείπερο. Πάνω από 15 χιλιάδες Ουκρανοί σε γειτονικά χωριά κινδυνεύουν, με τη στάθμη του νερού να έχει φθάσει τα δέκα μέτρα σε ορισμένες περιοχές. Μεγάλα ερωτήματα αιωρούνται ακόμη για το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, η ασφαλής λειτουργία του οποίου εξαρτάται από την ομαλή ροή του νερού μέσα από το φράγμα, για να διατηρούνται οι πυρηνικοί αντιδραστήρες σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κάλεσε άμεσα σύσκεψη του συμβουλίου ασφαλείας και κατηγόρησε «Ρώσους τρομοκράτες» για την επίθεση. Αν και κανένας από την πλευρά των Ρώσων δεν πήρε την ευθύνη, κατηγορώντας το Κιέβο, η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί τους πολύπλευρους κινδύνους που γεννά αυτός ο πόλεμος, όχι μόνον για τους Ουκρανούς, αλλά και για τους πολίτες των γειτονικών χωρών.
Αυτή τη φορά η Energoatom, η αρμόδια αρχή πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, διαβεβαίωσε πως η στάθμη του νερού στις δεξαμενές του εργοστασίου παρέμεινε στα 16,6 μέτρα, δηλαδή «αρκετά για να ικανοποιούνται οι ανάγκες του εργοστασίου», παρά την κολοσσιαία ζημιά του φράγματος. Μια καταστροφή, επίσης, της μονάδας υδροηλεκτρικού ρεύματος του πυρηνικού εργοστασίου εκτιμάται πως θα επιφέρει μεγάλο πλήγμα, πέραν των αυστηρών ορίων της περιοχής.
Σε εκτενές άρθρο που δημοσιεύτηκε από το Foreign Affairs, ο Τσάραπ τονίζει πως ακόμη και εάν είναι επιτυχημένη η αντεπίθεση που ετοιμάζουν οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, δεν αναμένεται να έχει ένα αποτέλεσμα που θα διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο σε αυτόν τον πόλεμο. Ακόμη και αν το Κίεβο ξεπεράσει κάθε θετική προσδοκία και απωθήσει τα στρατεύματα πίσω από τα σύνορά της, η Μόσχα δεν είναι βέβαιο πως θα σταματήσει να πολεμά, υπογραμμίζει ο ίδιος. «Πολύ λίγοι αναμένουν μια τέτοια έκβαση, πόσω μάλλον στο βραχυπρόθεσμο μέλλον. Μάλιστα, μια αισιόδοξη εκτίμηση για τους επόμενους μήνες είναι πως οι Ουκρανοί θα επανακτήσουν πλήρως εδάφη στα νότια, ίσως παίρνοντας ξανά τον έλεγχο των περιοχών της Ζαπορίζια και της Χερσώνας, ή θα καταπολεμήσουν τις ρωσικές επιθέσεις στα ανατολικά».
Στο αρχικό στάδιο του πολέμου, οι Ρώσοι κατέλαβαν την περιοχή της Χερσώνας. Όμως πέρυσι τον Νοέμβριο υποχώρησαν στην άλλη πλευρά του ποταμού Δνείπερου. Μερίδα αναλυτών τονίζουν πως τότε ακριβώς είχε δημιουργηθεί μια δυναμική υπέρ των Ουκρανών. Εντούτοις, το Κίεβο δεν είχε προμηθευτεί τότε πολεμοφόδια από τη Δύση για να αξιοποιήσει αυτή τη δυναμική στο έπακρο. Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, εξακολουθεί να θεωρεί πως η πόλη της Χερσώνας ανήκει στη Ρωσία και ότι οι πολίτες της είναι Ρώσοι υπήκοοι. Λίγο πριν από την υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα, το Κρεμλίνο είχε προχωρήσει στην προσάρτηση των τεσσάρων περιφερειών της νοτιοανατολικής Ουκρανίας.
Εντούτοις, η ανάκτηση εδαφών από τους Ουκρανούς δεν σημαίνει πως ο Πούτιν θα παραδεχτεί μια ήττα της Ρωσίας, τονίζει ο Τσάραπ. Η Ουκρανία έχει αναβαθμίσει τις ένοπλες δυνάμεις της με τη στήριξη δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βοήθεια, εκπαίδευση και τις υπηρεσίες μυστικών πληροφοριών. «Εκτός των άλλων, το Κίεβο θα είναι ικανό να επιφέρει πλήγματα στην ίδια τη Ρωσία, όπως έδειξε το τελευταίο έτος». Βέβαια, ο ρωσικός στρατός, όσο αποδυναμωμένος και αν είναι, έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει να πολεμά. Ο Τσάραπ θεωρεί πολύ πιθανό να μην καταφέρει καμία από τις δύο πλευρές να επιτύχει τον στόχο της.
Αν και ο Τσάραπ προβάλλει το σενάριο μιας εκεχειρίας, μερίδα αναλυτών και αξιωματούχων εκφράζουν φόβους για τα μελλοντικά σχέδια της Ρωσίας ή ακόμη τα δεδομένα που τίθενται εάν η Ουκρανία και η διεθνής κοινότητα δείξουν ανέχεια στις επεκτατικές διαθέσεις του Κρεμλίνου. Χώρες που ανήκαν κάποτε στη Σοβιετική Ένωση, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Η Σουηδία και η Φινλανδία εγκατέλειψαν το καθεστώς ουδετερότητας για να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το χτίσιμο διαύλων επικοινωνίας μπορεί να ξεκινήσει όσο οι μάχες συνεχίζονται, σε έναν πόλεμο με αβέβαιη έκβαση και πολύπλευρους κινδύνους.