Μία βαθιά πολιτική κρίση εκτυλίσσεται στη Γερμανία, καθώς, περίπου 70 ημέρες μετά την εκλογική νίκη της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU/CSU) στις εκλογές του Φεβρουαρίου, ο Φρίντριχ Μερτς -παρ’ ότι εμφανίστηκε αισιόδοξος- δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απαιτούμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ώστε να αναλάβει καγκελάριος.
Η διαδικασία εκλογής του Μερτς ξεκίνησε νωρίς το πρωί στη γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή, με παρόντες τους περισσότερους βουλευτές, καθώς και την πρώην καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Η ψηφοφορία ήταν μυστική και διεξήχθη με φυσική παρουσία των βουλευτών στο λόμπι, γεγονός που καθυστέρησε τη διαδικασία. Από την αρχή θεωρήθηκε σχεδόν βέβαιο ότι ο Μερτς θα εξασφάλιζε τις απαραίτητες 316 ψήφους, αφού ο κυβερνητικός συνασπισμός CDU/CSU/SPD αριθμεί συνολικά 328 βουλευτές, ωστόσο συγκέντρωσε τελικά 310 ψήφους.
Μετά τη μεγάλη ανατροπή, οι βουλευτές εγκατέλειψαν την αίθουσα και τα κομματικά επιτελεία συνεδριάζουν, ενώ και τα ΜΜΕ φάνηκαν απροετοίμαστα από την εξέλιξη, που ανατρέπει όλο τον σχεδιασμό της ημέρας.
«Το αποτέλεσμα είναι ένα εξαιρετικά ντροπιαστικό πλήγμα για τον Μερτς», αναφέρουν τα διεθνή μέσα, ενώ, όπως σημειώνουν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ πριν στην ιστορία της ομοσπονδιακής δημοκρατίας, χαρακτηρίζοντας το γεγονός ως «καταστροφή» και «γροθιά στο στομάχι» για τον 69χρονο πολιτικό.
Τι ακολουθεί μετά την απρόσμενη ήττα Μερτς
Μετά την απροσδόκητη εξέλιξη για τη δημιουργία κυβέρνησης, η Bundestag έχει τώρα 14 ημέρες για να εκλέξει τον Φρίντριχ Μερτς ή άλλον υποψήφιο καγκελάριο με απόλυτη πλειοψηφία.
Μια διαδικαστική εξήγηση για το τι ακολουθεί, της ιστοσελίδας της Bundestag, αναφέρει:
Για να εκλεγεί, ο υποψήφιος πρέπει να εξασφαλίσει τις ψήφους της απόλυτης πλειοψηφίας των μελών της Ομοσπονδιακής Βουλής, δηλαδή των μισών βουλευτών συν τουλάχιστον μία επιπλέον ψήφο, κάτι που ονομάζεται «πλειοψηφία του καγκελαρίου».
Εάν ο υποψήφιος δεν καταφέρει να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας, διεξάγεται δεύτερος γύρος. Η Ομοσπονδιακή Βουλή έχει στη συνέχεια 14 ημέρες για να εκλέξει έναν άλλον υποψήφιο για τη θέση του καγκελάριου. Δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των πιθανών ψηφοδελτίων, αν και απαιτείται πάντα απόλυτη πλειοψηφία.
Εάν και αυτός ο δεύτερος γύρος ψηφοφορίας δεν οδηγήσει σε κάποιο αποτέλεσμα, η εκλογική διαδικασία εισέρχεται σε μια τρίτη φάση κατά την οποία πρέπει να διεξαχθούν αμέσως νέες εκλογές. Το άτομο που θα λάβει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων (σχετική πλειοψηφία) εκλέγεται στη συνέχεια Καγκελάριος.
Όταν ο εκλεγμένος καγκελάριος εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή τις ψήφους της πλειοψηφίας των μελών της Ομοσπονδιακής Βουλής, ο ομοσπονδιακός πρόεδρος πρέπει να διορίσει τον Καγκελάριο εντός επτά ημερών από την εκλογή. Εάν ο εκλεγμένος καγκελάριος λάβει μόνο σχετική πλειοψηφία, δηλαδή τις περισσότερες ψήφους, ο ομοσπονδιακός πρόεδρος πρέπει είτε να διορίσει τον καγκελάριο εντός επτά ημερών, είτε να διαλύσει την Ομοσπονδιακή Βουλή.
Το πρωτοφανές γεγονός και το κάλεσμα για νέες εκλογές
Η αποτυχία του Μερτς δεν αποτελεί μόνο ένα πλήγμα στην προσωπική του φιλοδοξία, αλλά και ένα πρωτοφανές γεγονός στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας: ποτέ ξανά υποψήφιος καγκελάριος δεν απέτυχε να εκλεγεί στον πρώτο γύρο. Τα αποτελέσματα της μυστικής ψηφοφορίας κατέδειξαν σημαντικές εσωτερικές ρωγμές, με φήμες για αποστασιοποίηση βουλευτών του ίδιου του CDU/CSU ή ακόμα και από την πλευρά των Σοσιαλδημοκρατών – εταίρων σε μια εύθραυστη κοινοβουλευτική συμμαχία. Η απογοήτευση στις τάξεις των Χριστιανοδημοκρατών ήταν έκδηλη. Ο Μερτς αποχώρησε σκυθρωπός με την κοινοβουλευτική του ομάδα, συγκαλώντας έκτακτες διαβουλεύσεις για την επόμενη κίνηση. Μία πιθανότητα διεξαγωγής δεύτερου γύρου ψηφοφορίας εντός της ίδιας ημέρας εγκαταλείφθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες των Frankfurter Allgemeine Zeitung, Bild και Stern, ακριβώς λόγω του κινδύνου δεύτερης, ίσως και πιο εξευτελιστικής, ήττας. Τα πολιτικά επιτελεία εισήλθαν σε διαδοχικές κλειστές συσκέψεις για την επανεκτίμηση της κατάστασης.
Ενώ αναμένεται επίσημη ανακοίνωση για το αν και πότε θα διεξαχθεί νέος γύρος (με τα πρώτα δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για την ερχόμενη Παρασκευή), η πολιτική σκηνή της Γερμανίας έχει ήδη εισέλθει σε περίοδο αστάθειας. Αν ο Μερτς αποτύχει και σε δεύτερη απόπειρα, ενδέχεται να ανοίξει ο δρόμος για μια ανοιχτή εσωτερική αναμέτρηση εντός του CDU ή ακόμα και για πρόωρες εκλογές. Σε αυτό το σενάριο, το ακροδεξιό AfD θα μπορούσε να ενισχυθεί σημαντικά – ίσως ακόμη και να διεκδικήσει την πρώτη θέση.
Η επικεφαλής του AfD, Άλις Βάιντελ, δεν άργησε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Ζήτησε ευθέως την παραίτηση του Μερτς και την άμεση προσφυγή στις κάλπες, υποστηρίζοντας πως το αποτέλεσμα «αποδεικνύει ότι η νέα κυβέρνηση στηρίζεται σε πήλινα πόδια». Από την άλλη πλευρά, δεν λείπουν και τα ειρωνικά σχόλια από την υπόλοιπη αντιπολίτευση, που αποδίδει την αποτυχία στην «διχαστική ρητορική» του Μερτς.
Η αποτυχία αυτή προκαλεί ντόμινο συνεπειών και στο διεθνές πρόγραμμα του σχεδιαζόμενου καγκελάριου. Ο Μερτς επρόκειτο να ορκιστεί σήμερα, Τρίτη, να ταξιδέψει στο Παρίσι και τη Βαρσοβία την Τετάρτη, να ηγηθεί των εκδηλώσεων για την 80ή επέτειο από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου την Πέμπτη, και να συναντηθεί με Ευρωπαίους και Νατοϊκούς ηγέτες στις Βρυξέλλες την Παρασκευή. Όλα αυτά βρίσκονται πλέον στον αέρα.
Η κρίση αυτή δεν αποτελεί μόνο προσωπική ήττα για τον Φρίντριχ Μερτς, αλλά ένα κρίσιμο τεστ για τη θεσμική ανθεκτικότητα της Γερμανικής Δημοκρατίας και τη σταθερότητα της Ευρώπης συνολικά, σε μια περίοδο διεθνών εντάσεων και γεωπολιτικών προκλήσεων.
