Πώς η Ελλάδα θα αποκτήσει κοινωνική κατοικία

Να επενδύσει στην ενίσχυση της προσφοράς κοινωνικών κατοικιών, με στήριξη επενδύσεων στην κατασκευή νέων διαμερισμάτων, και να δώσει κίνητρα για να μπουν ξανά στην αγορά τα κλειστά ακίνητα, ζητούν από την κυβέρνηση οι επαγγελματίες της αγοράς. Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση φαίνεται ότι επενδύει στην ενίσχυση της ζήτησης μέσω των επιδοτούμενων προγραμμάτων που εφαρμόζει, όπως το «Σπίτι μου», τα οποία ωστόσο τελικά έχουν συμβάλει στην περαιτέρω αύξηση των τιμών των κατοικιών. Αυτό έχει αποτέλεσμα η Ελλάδα σήμερα να είναι ουραγός της Ευρώπης στον θεσμό της κοινωνικής κατοικίας και τα ελληνικά νοικοκυριά να ξοδεύουν το 34,5% του οικογενειακού εισοδήματος, έναντι μέσου ευρωπαϊκού όρου που είναι στο 19,6%.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει στο powergame.gr ο διευθυντής Περιεχομένου της διαΝΕΟσις, Ηλίας Νικολαΐδης, «αν η κυβέρνηση δεν μπορεί σ’ αυτήν τη φάση να υποστηρίξει νέες κατασκευές, μπορεί να δώσει κίνητρα ώστε τα χιλιάδες ακίνητα που παραμένουν κλειστά να βγουν στην αγορά». Αθροιστικά τα ακίνητα από τα κατασχεμένα από τις τράπεζες και όσα κρατούν κλειστά οι ιδιοκτήτες, κυρίως λόγω χρεών σε τράπεζες και Εφορία, ξεπερνούν κατά πολύ το 1.000.000. Στον αριθμό περιλαμβάνονται και τα ακίνητα του Δημοσίου, τα οποία περιήλθαν στην κατοχή του κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, λόγω των αποποιήσεων κληρονομιών που πραγματοποιήθηκαν. Μόνο την περίοδο 2013-2018 καταγράφηκαν 450.000 αποποιήσεις κληρονομιών.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως υποστηρίζει ο κ. Νικολαΐδης: «Το πρώτο βήμα για την αξιοποίηση των κενών ακινήτων και τη μετατροπή τους σε κοινωνικές κατοικίες είναι η πλήρης καταγραφή τους, ώστε να γίνει γνωστός ο ακριβής αριθμός τους. Στη συνέχεια θα πρέπει να αξιολογηθεί η κατάστασή τους και τέλος η τοποθεσία τους, καθώς οι κοινωνικές κατοικίες θα πρέπει να βρίσκονται σε προσβάσιμα σημεία».

Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται στον «πάτο» της Ευρώπης ως προς τον αριθμό των κοινωνικών κατοικιών και φαίνεται ότι είναι ακατόρθωτο να φτάσει στο επίπεδο που βρίσκονται άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Αυστρία, όπου ένα στα πέντε σπίτια είναι κοινωνικές κατοικίες και μάλιστα ενοικιαζόμενες. Στην Αυστρία τα κριτήρια για τους δικαιούχους ενοικίασης κοινωνικών κατοικιών είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρα και έχει υπολογιστεί ότι περιλαμβάνουν τη μεγάλη πλειονότητα, δηλαδή περίπου 80%, των νοικοκυριών στη χώρα.

Η Γαλλία είναι κι αυτή μια χώρα με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο σύστημα ενοικιαζόμενων κοινωνικών κατοικιών, αφού περίπου το 17% του συνόλου των κατοικιών στη χώρα λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Μάλιστα, από τις περίπου 5 εκατομμύρια κοινωνικές κατοικίες που λειτουργούν στη Γαλλία, περίπου 2 εκατομμύρια προστέθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια.

Από τους πόρους του δικού της Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), η Πορτογαλία αποφάσισε να διαθέσει 2,7 δισ. ευρώ σε προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, κατασκευάζοντας 26.000 σπίτια. Από το 2021 η Ισπανία βρίσκεται στην προσπάθεια υλοποίησης ενός φιλόδοξου έργου ανάπτυξης περίπου 20.000 ενεργειακά αποδοτικών κοινωνικών κατοικιών, που θα διατεθούν προς ενοικίαση ως κοινωνικές κατοικίες. Επίσης, 1 δισ. ευρώ από το δικό της ΤΑΑ έχει ξεχωρίσει η Ιταλία για να κατασκευάσει 10.000 κατοικίες, που θα διαθέσει μέσω κοινωνικών προγραμμάτων στέγασης. Συνολικά, από τους ευρωπαϊκούς πόρους των ΤΑΑ, επτά χώρες της ΕΕ δαπανούν 5,51 δισ. ευρώ για να ενισχύσουν την προσφορά σπιτιών με προγράμματα κοινωνικής κατοικίας.Τα εν λόγω ποσά απέχουν σημαντικά από το να επιλύσουν το πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης, που έχει πλήξει τα τελευταία χρόνια ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς πλέον σήμερα απαιτούνται συνολικά 50 δισ. ευρώ.

Η Ελλάδα, ωστόσο, πλέον συμπληρώνει πάνω από μια δεκαετία χωρίς στεγαστική πολιτική μετά το 2012, που ο ΟΕΚ, ο κρατικός φορέας που έτρεχε τα πιο μαζικά προγράμματα στέγασης στη χώρα, καταργήθηκε οριστικά.

Σύμφωνα με τον κ. Νικολαΐδη: «Ο ΟΕΚ ήταν ένας μάλλον ασυνήθιστος οργανισμός στο πλαίσιο του ελληνικού Δημοσίου, που λειτούργησε από το 1954 και για 58 ακόμη χρόνια. Είχε δύο δραστηριότητες, καθώς επιδοτούσε επιτόκια σε δάνεια και είχε την ευθύνη να χτίζει εργατικές κατοικίες, τις οποίες δικαιούνταν μόνοι οι μισθωτοί. Ήταν αυτοχρηματοδοτούμενος και κρατούσε ένα πολύ μικρό ποσοστό από τις εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών. Ο ΟΕΚ, ωστόσο, είχε προβληματικό τρόπο λειτουργίας, καθώς έδινε περισσότερα δάνεια απ’ ό,τι κατασκεύαζε κατοικίες. Συγκριτικά με το σύνολο των κατοικιών στη χώρα, οι κατοικίες που κατασκεύασε ο ΟΕΚ είναι λίγες και, επομένως, δεν έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων».

Για τον λόγο που η Ελλάδα βρίσκεται εξαιρετικά πίσω στον τομέα των κοινωνικών κατοικιών σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ο ίδιος σχολίασε το εξής: «Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης που δημιούργησαν κοινωνική κατοικία συνδέονται με τη βιομηχανία, είναι δηλαδή χώρες σκληρά βιομηχανοποιημένες, που βρέθηκαν με έλλειψη εργαζομένων. Αυτό οδήγησε τις επιχειρήσεις να βρουν κίνητρα να πιέσουν τις εκάστοτε κυβερνήσεις να βρουν άμεσες λύσεις, ώστε να στεγαστούν οι εργαζόμενοι. Η Ελλάδα δεν είχε ισχυρή βιομηχανία και την περίοδο που χτίζονταν οι ελληνικές πόλεις, ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων εργαζομένων έφυγε και στο εξωτερικό, άρα δεν υπήρχε ζήτηση για εργατικές κατοικίες, ώστε να ασκηθούν πιέσεις στις κυβερνήσεις. Οι ελληνικές πόλεις επίσης αναπτύχθηκαν και με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο, όπως η κοινωνική αντιπαροχή, με μικρά σπίτια, δηλαδή πολύ πιο άναρχα».

Η κυβέρνηση, ωστόσο, εκτός από το πρόγραμμα Σπίτι μου, έχει προχωρήσει και σε μια σειρά προγραμμάτων για αντιμετωπίσει τη στεγαστική κρίση. Ένα από αυτά είναι το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», το οποίο αφορά τη λειτουργική ανακαίνιση 12.500 κλειστών διαμερισμάτων, προκειμένου να διατεθούν στη μακροχρόνια μίσθωση. Ακόμη, συνεχίζουν να τρέχουν τα προγράμματα «Στέγαση και Εργασία» και το «Κάλυψη» για τη δωρεάν στέγαση των ευάλωτων νέων.

Το επόμενο στοίχημα του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι το πρόγραμμα της «Κοινωνικής Αντιπαροχής», που σ’ αυτήν τη φάση συλλέγονται τα απαραίτητα ακίνητα. Επίσης, την επόμενη χρονιά, όπως ανακοίνωσε στο παρελθόν η κ. Ζαχαράκη, το υπουργείο θα έχει προχωρήσει στην πλήρη καταγραφή των ακινήτων του, που υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 1.650 και τα οποία αναμένεται να αξιοποιηθούν για κοινωνικούς λόγους. Παράλληλα, η κυβέρνηση, έχοντας ως προτεραιότητά της τη δημιουργία κοινωνικής κατοικίας, στοχεύει να συλλέξει σε συνεργασία με τους δήμους παλιά ακίνητα, τα οποία θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν για μείνουν εργαζόμενοι του Δημοσίου.

Διαβάστε επίσης:

Τα 5 νομοσχέδια που θα… πιάσουν Bουλή μετά τις ευρωεκλογές

Politico: Ισχυρή επίδοση της ακροδεξιάς στην Ελλάδα

Η Μελόνι βάζει εμπόδια στην αγορά φωτοβολταϊκών