THEPOWERGAME
Χωρίς περιστροφές μίλησε ο Φατίχ Μπιρόλ, επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), για τη Ρωσία αποδίδοντάς τις ευθύνες για τη στενότητα της προσφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβλέπει πως οι δαπάνες ενέργειας για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά μπορεί να αυξηθούν έως και 50% μέσα στο 2022, επιβραδύνοντας την επαναφορά των οικονομιών σε δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Η Ρωσία έχει περιορίσει τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο την προσφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, εξαντλώντας παράλληλα τα αποθέματα στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης, προκαλώντας έτσι μια τεχνητή ανεπάρκεια για πολιτικές σκοπιμότητες, είπε ο επικεφαλής της ΙΕΑ. Ο Φ. Μπιρόλ δεν δίστασε να κάνει αναφορά στην τεταμένη γεωπολιτική κατάσταση με επίκεντρο την Ουκρανία. Τόνισε πως οι χαμηλές ροές από τη Gazprom συμπίπτουν χρονικά με την αύξηση των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία και τις συνεπακόλουθες διαπραγματεύσεις της Μόσχας με την Ουάσινγκτον για την ασφάλεια στην Ανατολική Ευρώπη.
Το οικονομικό αντίκτυπο των γεωπολιτικών εντάσεων
Αυτές οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στις οικονομίες της Ευρώπης. Με το κόστος ενέργειας στα ύψη, τα νοικοκυριά γίνονται συντηρητικά σε δευτερογενείς δαπάνες όσο ακόμη οι οικονομικές συνθήκες είναι αβέβαιες λόγω της μετάλλαξης Όμικρον του ιού SARS-CoV-2. Αναχαιτίζεται έτσι η ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομικών ενώ κλιμακώνονται οι ανοδικές τάσεις στις τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες καθώς οι επιχειρήσεις δεν μπορούν παρά να μεταθέσουν τα κόστη ενέργειας στον καταναλωτή.
Σύμφωνα με υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι δαπάνες ενέργειας για τα νοικοκυριά αναμένεται να αυξηθούν κατά 50% μέσα στο 2022, με τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης να καλύπτουν μόνον το ένα τέταρτο. Παράλληλα, το αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg εκτιμά πως η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη θα στερήσει από την Ε.Ε έως και 1% από το ΑΕΠ της. Αλυσιδωτές αντιδράσεις αναμένεται να υπάρξουν σε κάθε πτυχή της οικονομικής δραστηριότητας.
Μια ενεργειακή κρίση με πολιτικό υπόβαθρο
Το κρατικό μονοπώλιο Gazprom έχει μειώσει δραματικά τη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από τους υπάρχοντες αγωγούς που διέρχονται της Πολωνίας και της Ουκρανίας, οδηγώντας τα αποθέματα στο χαμηλό τουλάχιστον της τελευταίας πενταετίας από το καλοκαίρι. Ο Φετί Μπιρόλ δήλωσε εμμέσως πλην σαφώς πως η Ρωσία με αυτόν τον τρόπο ενορχήστρωσε μια ενεργειακή κρίση για να επιτύχει πολιτικούς σκοπούς.
«Πιστεύουμε πως ισχυρά στοιχεία αυτής της στενότητας που υπάρχει στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου συνδέονται με τη συμπεριφορά της Ρωσίας» είπε ο επικεφαλής της ΙΕΑ. Εκτός του τεταμένου κλίματος που επικρατεί στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία, η Μόσχα επιδιώκει την άμεση λειτουργία του νέου αλλά αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2 αλλά και τη δέσμευση της Ε.Ε για αγορές φυσικού αερίου με μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Αν και η Ρωσία τονίζει πως είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις της απέναντι στα κράτη-μέλη, πηγές μαρτυρούν πως έχει μειώσει σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις στην αγορά spot.
Αντιμέτωπη με αυτές τις πιέσεις στα μέσα του χειμώνα, η ζήτηση ενέργειας στην Ε.Ε βρήκε διέξοδο στο αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), αλλά δεν είναι βέβαιο εάν μπορεί να αποτελέσει μακροχρόνια λύση. Πρόσφατα, η Γερμανία ζήτησε περισσότερο φυσικό αέριο από την Ολλανδία, ενώ αναλυτές φοβούνται μήπως αυτή η στενότητα στην αγορά εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και το επόμενο έτος. Ο Φ. Μπιρόλ τόνισε πως η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, θα πρέπει να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση ενεργειακών κρίσεων στο μέλλον με την εξασφάλιση πρόσθετης χωρητικότητας για την αποθήκευση φυσικού αερίου στο μέλλον.