Ο Peter Thiel έχει εμμονή με τα άτομα. Ο προφητικός επενδυτής επιχειρηματικών κεφαλαίων έχει πει ότι το Manhattan Project, το οποίο δημιούργησε την πρώτη ατομική βόμβα, αποτελεί την επιτομή του τρόπου με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση συνήθιζε να «κάνει πράγματα». Εδώ και καιρό υποστηρίζει ότι η υπερβολική εστίαση στα «bits» (λογισμικό) εις βάρος των «ατόμων» (υλισμικό) συνέβαλε στην οικονομική στασιμότητα στην Αμερική. Το 2015 έγραψε ότι η χώρα χρειάζεται «μια νέα ατομική εποχή» για την παραγωγή καθαρής, άφθονης ενέργειας. Μια δεκαετία αργότερα έχει φίλους στην κορυφή της διοίκησης του προέδρου Donald Trump, που μοιράζονται το όραμά του. Όλα αρχίζουν να μπαίνουν στη θέση τους.
Στα μέσα Απριλίου το Founders Fund, η μεγαλύτερη εταιρεία επιχειρηματικού κεφαλαίου (VC) του κ. Thiel, ήταν ο κύριος επενδυτής σε έναν γύρο χρηματοδότησης που συγκέντρωσε 50 εκατομμύρια δολάρια για την General Matter, η οποία στοχεύει να γίνει η πρώτη ιδιωτικά χρηματοδοτούμενη νεοφυής επιχείρηση για τον εμπλουτισμό ουρανίου στην Αμερική. Σε μια κίνηση σπάνια για τον κ. Thiel, επειδή του αρέσει να μένει στο παρασκήνιο, ο δισεκατομμυριούχος θα συμμετέχει επίσης στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας. Η επένδυση μπορεί να φαίνεται μικρή, αν αναλογιστεί κανείς την κλίμακα των φιλοδοξιών της General Matter. Ελπίζει να αναπτύξει μια τεχνολογία από το μηδέν για την παραγωγή U-235 εμπλουτισμένου σε επίπεδο έως και τέσσερις φορές μεγαλύτερο απ’ οτιδήποτε είναι εμπορικά διαθέσιμο σήμερα, προκειμένου να τροφοδοτήσει μια νέα γενιά προηγμένων πυρηνικών αντιδραστήρων. Πιθανότατα θα κοστίσει δισεκατομμύρια.
Η νεοσύστατη εταιρεία είναι μέρος μιας ομάδας απροκάλυπτα πατριωτικών νεοφυών επιχειρήσεων, που υποστηρίζονται από επιχειρηματικά κεφάλαια φιλικά προσκείμενα στο MAGA, όπως το Founders Fund και το Andreessen Horowitz, και αντιπροσωπεύουν μια νέα νοοτροπία στη Silicon Valley. Καθώς ο κ. Trump συσπειρώνει τις δυνάμεις του κατά της Κίνας και δίνει προτεραιότητα στην αυτονομία, τέτοιες νεοφυείς επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την ευκαιρία. Η General Matter υπερηφανεύεται ότι θα μειώσει την εξάρτηση της Αμερικής από τη Ρωσία για προμήθειες ουρανίου, θα παρέχει ενεργειακή ασφάλεια για να ανταγωνιστεί την Κίνα στην Τεχνητή Νοημοσύνη και θα χρησιμοποιεί αποκλειστικά αμερικανική τεχνολογία και χρηματοδότηση. Με έδρα το Λος Άντζελες, σε απόσταση ενός μιλίου από τον ωκεανό, έχει το παρατσούκλι Manhattan Beach Project.
Η General Matter μπορεί να έχει ένα απροσδιόριστο όνομα (σκεφτείτε τη Universal Exports του Ian Fleming και ένα μυστικοπαθές προφίλ (τα γραφεία της από κόκκινα τούβλα δεν έχουν σήμανση), αλλά η καταγωγή της είναι ενδιαφέρουσα. Ο Scott Nolan, ο ιδρυτής της, είναι εταίρος στο Founders Fund και πρώην μηχανικός της SpaceX, της εταιρείας πυραύλων του Elon Musk. Ο Lee Robinson, ιδρυτικό μέλος της εταιρείας, εργαζόταν στις μυστικές υπηρεσίες. Αν ο κ. Thiel και ο κ. Musk είχαν ένα παράνομο «παιδί», σίγουρα θα ήταν η General Matter.
Η εταιρεία ελπίζει να επωφεληθεί από ένα πρόγραμμα του υπουργείου Ενέργειας (DOE) που χρονολογείται από την πρώτη θητεία του κ. Trump, για τη δημιουργία ουρανίου υψηλής απόδοσης, χαμηλού εμπλουτισμού (HALEU). Πρόκειται για πυρηνικό καύσιμο εμπλουτισμένο σε ποσοστό μεταξύ 5% και 20% για τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR), που ελπίζεται ότι μια μέρα θα συμβάλουν στην τροφοδότηση της επανάστασης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το χαμηλά εμπλουτισμένο ουράνιο (LEU), που χρησιμοποιείται στα σημερινά εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας, είναι κάτω του 5%. Η Ρωσία παρέχει σήμερα στην Αμερική το 35% των πυρηνικών καυσίμων της, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν του συνόλου του HALEU, στο πλαίσιο μιας απαλλαγής από κυρώσεις που λήγει το 2028. Εξ ου και η αναζήτηση εναλλακτικών πηγών καυσίμων.
Η General Matter αρνείται να αποκαλύψει πάνω σε ποια τεχνολογία εμπλουτισμού εργάζεται και σε ποια πολιτεία θα βρίσκεται το εργοστάσιο εμπλουτισμού. Ο κ. Nolan λέει μόνο ότι, όπως και η SpaceX, επιστρέφει στις πρώτες αρχές και ότι οι μηχανικοί του αποτελούνται από 20άρηδες μέχρι βετεράνους της πυρηνικής βιομηχανίας σε ηλικία συνταξιοδότησης.
Το Founders Fund και η αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζουν την General Matter σαν πριγκίπισσα. Σχεδόν έναν χρόνο πριν από τη σύστασή της το 2024, είχε τραβήξει την προσοχή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Στις αρχές του 2023 το DOE την ονόμασε ως μέρος της κοινοπραξίας HALEU, που αποτελείται από 70 μέλη. Στα τέλη του περασμένου έτους ήταν μία από τις τέσσερις εταιρείες που κέρδισαν μια θέση για να διεκδικήσουν μια σύμβαση ύψους 2,7 δισ. δολαρίων για την προμήθεια HALEU στην κυβέρνηση, καθώς και μία από τις έξι που διεκδικούσαν μια σύμβαση LEU αξίας έως και 3,4 δισ. δολαρίων. Η σύμβαση αυτή χορηγήθηκε στο τέλος της διακυβέρνησης Biden. Η εταιρεία αναμένει ότι η πυρηνική καινοτομία θα έχει ακόμη μεγαλύτερη υποστήριξη υπό τον κ. Trump.
Οι ανταγωνιστές, οι οποίοι για ένα διάστημα γνώριζαν ελάχιστα για την εταιρεία, εκτός από μια διεύθυνση στα γραφεία του Founders Fund στο Σαν Φρανσίσκο, έμειναν άναυδοι για το πώς μπόρεσε να εμφανιστεί από το πουθενά υποσχόμενη μια τόσο σύνθετη καινοτομία -και να πείσει την κυβέρνηση να την πάρει στα σοβαρά. «Στο γραφείο του κ. Thiel δεν θα περιστρέφουν φυγόκεντρες, αυτό είναι σίγουρο», αστειεύτηκε κάποιος. Όσο για το ότι χρησιμοποιεί τις μηχανικές αρχές της SpaceX, δήλωσε: «Είναι άλλο πράγμα να ανατινάζεται ένας πύραυλος. Στην πυρηνική βιομηχανία τα πράγματα δεν γίνονται με αυτόν τον τρόπο».
Ωστόσο, πολλοί έχασαν την ευκαιρία να βγάλουν χρήματα, επειδή δεν πήραν στα σοβαρά τον κ. Thiel και τους ακόλουθούς του. Ένας από τους πρώτους υποστηρικτές του Facebook και της SpaceX, ο κ. Thiel έχει κάνει μια περιουσία 16,5 δισ. δολαρίων πηγαίνοντας ενάντια στο ρεύμα. Το 2016 ήταν η πρώτη εξέχουσα προσωπικότητα της Silicon Valley που υποστήριξε τον κ. Trump. Αν και δεν προέβη σε κάποια υποστήριξη αυτήν τη φορά, βοήθησε στη χρηματοδότηση του ξεκινήματος της πολιτικής καριέρας του J.D. Vance, πρώην συναδέλφου του, ο οποίος είναι σήμερα αντιπρόεδρος της Αμερικής.
Επιπλέον, ο κ. Thiel και το Founders Fund έχουν ιστορικό επώασης άλλων εταιρειών που στοχεύουν να κάνουν εξαιρετικά ευαίσθητες εργασίες για την υποστήριξη της εθνικής ασφάλειας της Αμερικής, χρησιμοποιώντας μέχρι σήμερα μη αποδεδειγμένη τεχνολογία. Μία από αυτές είναι η Palantir, μια εταιρεία μεγάλων δεδομένων που ιδρύθηκε το 2003 για να βοηθήσει την Αμερική να καταπολεμήσει την τρομοκρατία και η οποία σήμερα αξίζει 180 δισ. δολάρια. Η δεύτερη είναι η Anduril, μια νεοσύστατη επιχείρηση αμυντικής τεχνολογίας που αποτιμήθηκε τελευταία στα 14 δισ. δολάρια και διαταράσσει το αμερικανικό στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα (πρώην υπάλληλοι και των δύο εταιρειών, καθώς και των επενδυτικών εταιρειών του κ. Thiel, έχουν ενταχθεί στην κυβέρνηση Trump).
Ο Trae Stephens, εταίρος στο Founders Fund και συνιδρυτής της Anduril, παρουσιάζει την General Matter ως το τρίτο μέλος της τριλογίας, μια εταιρεία που κατασκευάζει ενεργειακή τεχνολογία για να βοηθήσει την Αμερική να ανταγωνιστεί στην κούρσα της πεινασμένης για ενέργεια Τεχνητής Νοημοσύνης Κίνα: «Η Κίνα μάς έχει αφήσει πίσω της στην κατασκευή νέων πυρηνικών δυνατοτήτων». Δηλώνει ότι το Founders Fund εξετάζει επίσης τη μεταφορά σε άλλες ευαίσθητες εφοδιαστικές αλυσίδες, όπως η λιθογραφία με ακραίο υπεριώδες φως για τη δημιουργία ημιαγωγών τελευταίας τεχνολογίας.
Ωστόσο,τα εμπόδια μπροστά είναι τεράστια. Το πρώτο είναι το πρόβλημα της κότας και του αυγού. Αν δεν υπάρχει εφοδιαστική αλυσίδα HALEU, είναι δύσκολο να κατασκευαστούν προηγμένοι πυρηνικοί αντιδραστήρες που βασίζονται στο καύσιμο. Ωστόσο, έως ότου καταστεί σαφές ότι οι νέοι αντιδραστήρες έχουν μέλλον, η κατασκευή HALEU είναι ένα εξαιρετικά καιροσκοπικό, εντάσεως κεφαλαίου στοίχημα. Η υποστήριξη του DOE αποσκοπεί στην υπέρβαση αυτού του διλήμματος. Στις 9 Απριλίου δήλωσε ότι θα παράσχει μια πρώτη παρτίδα HALEU σε ορισμένους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες, αλλά δεν μπορεί να εγγυηθεί τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των αντιδραστήρων, ούτε την εφοδιαστική αλυσίδα ουρανίου εγχώριας παραγωγής.
Ο δεύτερος είναι ο ανταγωνισμός. Οι τρεις άλλες εταιρείες που επιλέχθηκαν από το DOE για να διαγωνιστούν για την προμήθεια HALEU είναι καθιερωμένες. Περιλαμβάνουν αμερικανικές θυγατρικές δύο ευρωπαϊκών παρόχων πυρηνικών καυσίμων, της Urenco, μιας κοινοπραξίας που αποτελείται από τη βρετανική, την ολλανδική και τη γερμανική κυβέρνηση, και της Orano, μιας κυρίως κρατικής γαλλικής εταιρείας. Η αντίστοιχη αμερικανική εταιρεία είναι η Centrus Energy, μια εισηγμένη εταιρεία που κάποτε ανήκε στην κυβέρνηση. Το 2023 η Centrus παρήγαγε 20 κιλά HALEU, την πρώτη παραγωγή στην Αμερική εδώ και 70 χρόνια. Η General Matter ελπίζει ότι η τεχνολογία της θα παράγει HALEU σε μεγαλύτερες ποσότητες με χαμηλότερο κόστος. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ανταγωνιστές της, δεν έχει ακόμη ζητήσει επίσημα άδεια από την Αμερικανική Επιτροπή Πυρηνικής Ρύθμισης, η οποία μπορεί να χρειαστεί χρόνια για να εγκριθεί.
Η Margaret O’Mara, ιστορικός της Silicon Valley στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, σημειώνει την ανακολουθία των φιλελεύθερων, όπως ο κ. Thiel, να ανατρέχουν σε μια χρυσή εποχή κυβερνητικής παρέμβασης στην οικονομία στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου. Την αποκαλεί «εποχή του διαστήματος, που σας έφερε η Ayn Rand». Κι όμως, σημειώνει ότι η Silicon Valley ξεκίνησε να κατασκευάζει υπολογιστές για ατομικές κεφαλές. Στη συνέχεια οι αντιπυρηνικοί «ειρηνιστές» ανέλαβαν τη δεκαετία του 1960, ξεκινώντας την απομάκρυνση από την τεχνολογία εθνικής ασφάλειας. Αν ο κ. Thiel κάνει το δικό του, ο κύκλος θα κλείσει. Με λίγη τύχη, δεν θα τελειώσει με περισσότερες πυρηνικές βόμβες.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
