Στην ερώτηση αν ο Barack Obama είναι ικανοποιημένος με την κληρονομιά του, η Angela Merkel, η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, απάντησε σε μια σειρά συνεντεύξεων, που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Der Spiegel, ότι πιστεύει πως ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος έχει συμφιλιωθεί με τον εαυτό του, ενώ εκείνη εξακολουθεί να ψάχνεται. Το να εκτίθεται κανείς σε κριτική είναι μέρος της δημοκρατίας, είπε η κ. Merkel, αλλά πρόσθεσε ότι αναγνωρίζει πως ένας Αμερικανός πρόεδρος που έχει αποσυρθεί αντιμετωπίζεται δημοσίως με περισσότερο σεβασμό απ’ ό,τι ένας Γερμανός καγκελάριος που βρίσκεται στην ίδια θέση.
Έναν χρόνο μετά την αποχώρησή της από την καγκελαρία, ο πόλεμος στην Ουκρανία ρίχνει βαριά τη σκιά του στη φήμη της κ. Merkel. Παλαιότερα τη θαύμαζαν ευρέως για τη μετριοπάθεια και τον πραγματισμό της. Το “Merkel”, ένα νέο ντοκιμαντέρ της Eva Weber, μιας Γερμανίδας σκηνοθέτιδας που ζει στο Λονδίνο, το οποίο έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο στις 23 Νοεμβρίου, αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό αυτήν την άποψη.
Στο σύνολό του, σκιαγραφεί ένα πορτρέτο της όπως την έβλεπαν όταν εγκατέλειψε την εξουσία, οπότε και εξακολουθούσε να είναι ίσως η πιο δημοφιλής Ευρωπαία ηγέτης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Αλλά η εκτίμηση των Γερμανών για την κληρονομιά της έχει αλλάξει δραματικά από τότε. Επειδή πιθανώς ανησυχεί για το πώς θα την κρίνει η ιστορία, έδωσε πρόσφατα εκτενείς συνεντεύξεις στο Der Spiegel και στο Stern, ένα άλλο εβδομαδιαίο περιοδικό, το οποίο την είχε εξώφυλλο την περασμένη εβδομάδα.
Στους 12 μήνες από τότε που η κ. Merkel αποσύρθηκε, η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με τον πόλεμο. Οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και η Γερμανία αμφισβητεί τα θεμέλια της οικονομικής, στρατιωτικής και πολιτικής ασφάλειάς της. Η κ. Merkel θεωρείται πλέον αφελής επειδή επέτρεψε στη Γερμανία να εξαρτηθεί τόσο πολύ από τον ενεργειακό εφοδιασμό, που ελέγχεται από έναν τυχοδιώκτη, όπως ο Vladimir Putin. Την κατηγορούν επίσης για τη σχετική αδυναμία των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, για την υποτονική ψηφιοποίηση της χώρας και για την «ανθυγιεινή» εξάρτηση ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες της από την Κίνα.
Το “Merkel” είναι ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για μια αξιόλογη ηγέτιδα, που ήταν η πρώτη γυναίκα, Ανατολικογερμανίδα και επιστήμονας που ανέλαβε την κορυφαία θέση της Γερμανίας. Αποτυπώνει το στεγνό χιούμορ της, τη σεμνότητά της και την ανεπιτυχώς συγκεκαλυμμένη περιφρόνησή της για τον Donald Trump. Εντούτοις, η ευνοϊκή απεικόνισή της μοιάζει ξεπερασμένη.
Στις πρόσφατες συνεντεύξεις της, η κ. Merkel αρνείται να παραδεχτεί οποιοδήποτε σφάλμα στην πολιτική της για τη Ρωσία, παρ’ όλο που άλλοι Γερμανοί ηγέτες, όπως ο πρόεδρος Frank-Walter Steinmeier, υπήρξαν αρκετά ειλικρινείς όταν ρωτήθηκαν το ίδιο. Η κ. Merkel προτιμά να βρίσκει δικαιολογίες. «Δεν είχα πλέον τη δύναμη να πείσω τους άλλους, επειδή όλοι ήξεραν ότι θα έχει φύγει μέχρι το φθινόπωρο», δήλωσε στο Der Spiegel, εξηγώντας πώς η ίδια και ο Emmanuel Macron, ο Γάλλος πρόεδρος, προσπάθησαν μάταια να οργανώσουν έναν νέο γύρο συνομιλιών έπειτα από μια συνάντηση το καλοκαίρι του 2021 μεταξύ του κ. Putin και του προέδρου Joe Biden.
Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι η κ. Merkel αγνοεί το γεγονός ότι θα μπορούσε να είχε σταματήσει τον Nord Stream 2, έναν αγωγό που έχει πλέον καταργηθεί και προοριζόταν να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία. Ο στόχος αυτού του αγωγού, προειδοποιούσαν οι παρατηρητές του Putin, ήταν να συνεχίσει η Ρωσία να εξάγει φυσικό αέριο στην Ευρώπη, ακόμα και αν διέκοπτε τις προμήθειες στην Ουκρανία, την οποία παρέκαμπτε ο Nord Stream 2. Αν η κ. Merkel ήταν πιο αποφασιστική, ο κ. Putin ίσως να αισθανόταν λιγότερο σίγουρος να εισβάλει στην Ουκρανία.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
