Η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, οι συνεπακόλουθοι φόβοι για ύφεση στην Ευρωζώνη και η ενίσχυση του δολαρίου από τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων εκ μέρους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) έχουν προκαλέσει ένα καίριο πλήγμα στο ευρώ και την Ευρωζώνη.
Η αποδυνάμωση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος σε επίπεδα απόλυτης ισοτιμίας με το δολάριο, φλερτάροντας επίμονα με το χαμηλό 20ετίας που σημειώθηκε στα μέσα Ιουλίου, αντικατοπτρίζει την αβεβαιότητα για την οικονομική προοπτική της Ευρωζώνης και δυσχεραίνει την αποστολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό.
Προκειμένου δε να συγκρατήσει τις ανεπανάληπτες ανατιμήσεις στην ενέργεια, η ΕΚΤ έχει παγώσει τις νέες τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης, με αποτέλεσμα το 10ετές κόστος δανεισμού της Ιταλίας να ξεπερνά το 4% την Πέμπτη ενώ της Γερμανίας κινείται στο 1,56% από το -0,33% τον περσινό Σεπτέμβριο.
Ειδήμονες κάνουν λόγο για επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας στις αγορές ομολόγων καθώς οι επενδυτές αναθεωρούν τα χαρτοφυλάκια τους και στρέφονται στο ασφαλές δολάριο. Κάτω από το οξυμένο πληθωριστικό περιβάλλον που επικρατεί και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου είναι σαφώς ελκυστικότερη στο 3,3% έναντι του αντίστοιχου γερμανικού ύστερα από τέσσερις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων από τη Fed. Από τον Μάρτιο, η Fed έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 225 μονάδες βάσης, συνολικά, ενώ η ΕΚΤ κατά μόνον 50 μ.β.
Έρμαιο της ενεργειακής κρίσης η νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη
Το αδύναμο ευρώ, οι έντονες διακυμάνσεις στις αγορές των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης μαζί με την άνευ προηγουμένου αύξηση του πληθωρισμού στο 9,1% τον Σεπτέμβριο συνθέτουν μια ακόμη πρωτόγνωρη πρόκληση για την ΕΚΤ μετά την πανδημία.
Αν και η πτώση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος στην προθεσμιακή αγορά της Γερμανίας την Πέμπτη μπορεί να αποτέλεσε πνοή ανακούφισης, παραμένουν 10 φορές υψηλότερες από τον μέσον όρο της τελευταίας δεκαετίας. Αφορμή για την υποχώρηση των τιμών κατά 56% από το ιστορικό υψηλό των 1.000 ευρώ τη μεγαβατώρα τη Δευτέρα στα 486 ευρώ την Πέμπτη αποτέλεσαν τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να τεθεί πλαφόν στις τιμές ενέργειας στα μέσα Σεπτεμβρίου.
Οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην Ευρώπη προετοιμάζονται για έναν δύσκολο χειμώνα όσο η Ρωσία περιορίζει ασφυκτικά τις ροές φυσικού αερίου. Οπότε η θέσπιση πλαφόν στις τιμές ενέργειας εκλαμβάνεται ως απαραίτητη λύση κάτω από τις σημερινές συνθήκες. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε στην απόλυτη ρήξη των σχέσεων ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση.
Μέχρι πρότινος θα ήταν επίσης ανήκουστο το σενάριο μιας αύξησης των επιτοκίων στην Ευρωζώνη κατά 75 μονάδες βάσης αλλά αναλυτές της αγοράς το θεωρούν πιθανό στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ, που είναι δρομολογημένη για τις 8 Σεπτεμβρίου. Η ΕΚΤ έχει προχωρήσει μόνον μια φορά σε μια αύξηση των επιτοκίων της κατά 50 μ.β. τον Ιούλιο ύστερα από μια 11ετία.
Με την άνοδο των τιμών ενέργειας να φθάνει το 35,6% τον Σεπτέμβριο στη Γερμανία, ο επικεφαλής της Bundesbank Γιοαχίμ Νάγκελ έκανε λόγο για την ανάγκη να υπάρξει μια «ισχυρή αντίδραση» από τους αξιωματούχους νομισματικής πολιτικής. Αν και η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη εντείνει τους φόβους για ύφεση, «η οικονομία διατηρείται σε καλή κατάσταση και ορισμένοι από τους παράγοντες που συνεισέφεραν θετικά στο β’ τρίμηνο αναμένεται να εξακολουθήσουν να ισχύουν μέσα στο γ’ τρίμηνο» είχε δηλώσει τέλη Αυγούστου από την Κοπεγχάγη ο Κλας Νοτ, κεντρικός τραπεζίτης της Ολλανδίας.
