Κυνηγημένοι από τις κυρώσεις, οι Ρώσοι ολιγάρχες προνόησαν και αποχώρησαν νωρίς από την Ευρώπη και τις χώρες όπου οι ΗΠΑ έχουν και τη μεγαλύτερη σφαίρα επιρροής. Μήνες πριν σφίξει ο ευρωπαϊκός κλοιός κυρώσεων, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έγραφαν πως Ρώσοι με έδρα στην Κύπρο ή την Ολλανδία είχαν ήδη αποχωρήσει για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΕΑ).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Αντρέι Ιγκόρεβιτς Μελνιτσένκο, ιδρυτής των ανθρακοβιομηχανιών SUEK και Zug, και της -με ελβετική έδρα- εταιρείας λιπασμάτων EuroChem. Έχοντας ανοίξει γραφεία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, βρέθηκε να περνά όλο και περισσότερο χρόνο στο Ντουμπάι. Μέχρι που, τον Δεκέμβριο, μετέφερε εκεί το σούπερ γιοτ του Motor Yacht A, σχεδιασμένο από τον Φίλιπ Σταρκ και με την υπογραφή του ναυπηγού Μάρτιν Φράνσις, το αξίας 300 εκατ. δολαρίων γιοτ παρέμενε στο Ντουμπάι τουλάχιστον ως τα μέσα Μαρτίου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, ενώ αργότερα εθεάθη στο λιμάνι -επίσης των ΗΑΕ- Ρας Αλ-Καϊμά. Αντίθετα το άλλο γιοτ του ολιγάρχη που ήταν αγκυροβολημένο στην Ιταλία, κατασχέθηκε από τις αρχές της γείτονος ήδη από τον Μάρτιο.
Εκτός από το κράτος του Κόλπου, όμως, προτιμητέοι προορισμοί των Ρώσων δισεκατομμυριούχων είναι επίσης η Τουρκία και -παραδόξως για μία χώρα με στενή σχέση με τις ΗΠΑ- το Ισραήλ.
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Bloomberg, τουλάχιστον τέσσερα ρωσικά σκάφη πολυτελείας έπλευσαν προς την Τουρκία από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος. Μεταξύ αυτών, τα Eclipse και My Solaris του πρώην ιδιοκτήτη της Chelsea, Ρομάν Αμπραμόβιτς και το Predator του μεγιστάνα των μεταλλείων, Ισκαντάρ Μαχμούντοφ.
Ο Αμπραμόβιτς όμως, που έχει ισραηλινή καταγωγή, βρήκε καταφύγιο και στο Ισραήλ. Κι αυτό χάρη στο γεγονός πως το 2018 έλαβε την ισραηλινή υπηκοότητα και αγόρασε διάφορα ακίνητα, μεταξύ αυτών μία έπαυλη αξίας 65 εκατ. δολαρίων στην Χεζλίγια το 2020.
Πώς οι Ρώσοι ολιγάρχες μετέφεραν τα περιουσιακά τους στοιχεία
Παρά το γεγονός πως οι μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες έχουν αποκοπεί από το σύστημα διεθνών συναλλαγών SWIFT, τραπεζικοί και δικηγόροι με γνώση που έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο ανέφεραν στο Bloomberg πως ολιγάρχες που βρέθηκαν στο στόχαστρο των δυτικών κυρώσεων είχαν τη δυνατότητα να μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία μέσω μικρότερων τραπεζών, αλλά και λογαριασμών σε Ευρώπη και Β. Αμερική από τους οποίους μετακίνησαν ποσά πριν αυτά «παγώσουν».
Μέχρι και ιδιωτικά τζετ χρησιμοποιήθηκαν για να φύγουν μετρητά προς το Ντουμπάι, αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Είναι ενδεικτικό πως, ακόμη και πριν τον πόλεμο, ο οργανισμός εποπτείας Financial Action Task Force, είχε βάλει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία στην «γκρίζα» λίστα των κρατών που δεν κάνουν αρκετά για να καταπολεμήσουν τις παγκόσμιες ροές του βρώμικου χρήματος.
Σε σχετικό ερώτημα του Bloomberg, κυβερνητικός αξιωματούχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων απάντησε πως τα ΗΑΕ παίρνει σοβαρά το ρόλο της χώρας στην προστασία της ακεραιότητας του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος. Ωστόσο, αναφέρει το πρακτορείο, η χώρα παραμένει ανοιχτή σε επενδυτές από όλο τον κόσμο. Το Ισραήλ, από πλευράς του, παρότι τηρεί ελέγχους στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος, αποτελεί προορισμό Ρώσων ισραηλινής καταγωγής, οι οποίοι μπορούν να λάβουν την υπηκοότητα αλλά και να επενδύσουν σε ακίνητα.
Όσο για την Τουρκία, παρότι το υπουργείο Εξωτερικών δεν ανταποκρίθηκε στα ερωτήματα του Bloomberg, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε ήδη δηλώσει στο Φόρουμ της Ντόχα τον Μάρτιο πως οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι μπορούν να κάνουν μπίζνες στη χώρα, αρκεί αυτές να γίνονται στα πλαίσια του νόμου. Η Άγκυρα άλλωστε λαμβάνει υπ’ όψιν και το γεγονός πως το 1/5 των τουριστών της προέρχονται από τη Ρωσία, ενώ η αγορά ακινήτων της προσελκύει τους ολιγάρχες, καθώς η ΕΕ τελειώνει το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας».
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Τουρκία ανέβασε το «ταβάνι» για την απόκτηση υπηκοότητας μέσω επενδύσεων από τα 250.000 δολάρια στα 400.000 δολάρια. Αυτό βέβαια, δεν αποτέλεσε ανάχωμα για τους ολιγάρχες. Οι αναλυτές πάντως, συσχετίζουν τη στάση των κρατών αυτών απέναντι στους εκπατρισμένους Ρώσους και με δυσαρέσκεια προς συγκεκριμένα σημεία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Αναφέροντας πως Ντουμπάι και Τελ Αβίβ δεν θέλουν να δουν με τίποτα μία επαναφορά της συμφωνίας για τα πυρηνικά με το Ιράν, ενώ και η τουρκική εξωτερική πολιτική πατά σταθερά σε… δύο βάρκες, και στην Ουάσινγκτον και στη Μόσχα.
